CNQP&KT - Trong những năm qua, khu vực Tây Nguyên đã đạt được những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội và củng cố, tăng cường quốc phòng - an ninh. Có được những thành công đó là nhờ sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Chính phủ, sự đóng góp tích cực của các lực lượng, thành phần kinh tế… trong đó, có vai trò to lớn của các doanh nghiệp quân đội đứng chân trên địa bàn.

Hiện nay, đứng chân trên địa bàn Tây Nguyên có nhiều DNQĐ hoạt động trong các lĩnh vực nông - lâm nghiệp, công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. Trong đó, giữ vai trò quan trọng nhất là Binh đoàn 15 (tên doanh nghiệp là Tổng công ty 15), đứng chân trên địa bàn tỉnh Gia Lai, Kon Tum; đồng thời, thực hiện nhiệm vụ ở 2 huyện thuộc tỉnh Attapư của nước bạn Lào và 4 xã, 3 huyện của tỉnh Rattanakiri (Campuchia) theo dọc biên giới với Việt Nam. Binh đoàn có nhiệm vụ tham gia phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) gắn với xây dựng thế trận quốc phòng - an ninh (QP-AN) vùng biên giới phía Bắc Tây Nguyên với các lĩnh vực, ngành nghề chủ yếu là trồng, chăm sóc, khai thác, chế biến mủ cao su, cà phê, hồ tiêu, điều, cây nguyên liệu giấy, lúa nước, chăn nuôi gia súc; dịch vụ thương mại miền núi; xây dựng các công trình công nghiệp, dân dụng, giao thông, thủy lợi, thủy điện… Ngoài Binh đoàn 15, trên địa bàn Tây Nguyên còn có Công ty Cà phê 15 (Quân khu 5); Công ty 7/5 (Quân khu 7); các chi nhánh của Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Tổng công ty Bảo hiểm Quân đội (MIC), Tổng công ty Xăng dầu Quân đội.

Thực tế cho thấy, các DNQĐ có vị trí rất quan trọng trong phát triển KT-XH, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, củng cố, tăng cường QP-AN… góp phần đưa Tây Nguyên phát triển bền vững. Đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ này là Binh đoàn 15 với gần 40 năm đồng hành cùng đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Binh đoàn đã triển khai nhiều chương trình, đề án xây dựng hệ thống điện, đường, trường, trạm, trong đó làm mới, sửa chữa hơn 1.500km đường giao thông; 400km đường điện; hàng chục hồ, đập, hàng trăm giếng nước khoan; xây dựng, tu sửa hàng trăm nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà Rông, hàng nghìn nhà tặng đối tượng chính sách; 130 điểm trường, 332 lớp học (có 83 điểm trường nằm trên vành đai biên giới).  Với phương châm ưu tiên tuyển dụng lao động tại chỗ người dân tộc thiểu số, Binh đoàn đã tạo việc làm, thu nhập ổn định cho gần 17.000 lao động, trong đó có hơn 8.000 lao động là người dân tộc thiểu số với thu nhập bình quân đạt trên 7,5 triệu đồng/người/tháng. Binh đoàn thường xuyên quan tâm hỗ trợ bà con về vốn, giống cây trồng, vật nuôi, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc để phát triển kinh tế hộ gia đình; nhiều hộ gia đình từng bước thoát nghèo, vươn lên làm giàu, có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm. Cùng với đó, Binh đoàn thực hiện có hiệu quả chương trình "Quân dân y kết hợp". Bệnh viện Quân y 15 và 11 bệnh xá quân dân y đã tổ chức khám, chữa bệnh cho hơn 50.000 lượt cán bộ, chiến sĩ, người lao động và nhân dân trên địa bàn; thu dung, điều trị, cấp thuốc, phục vụ miễn phí cho hàng nghìn đồng bào dân tộc thiểu số vùng biên giới và nhân dân vùng biên của nước bạn Lào, Campuchia.

Các chi nhánh Viettel ở 5 tỉnh Tây Nguyên cũng đã tạo việc làm cho hàng vạn lao động địa phương với thu nhập ổn định, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân; thu hút, tạo cơ hội việc làm cho hàng nghìn sinh viên đang học tập tại các trường đại học trên địa bàn, như: Trường Đại học Tây Nguyên, Đà Lạt, Buôn Ma Thuột, Phân hiệu Đại học Đà Nẵng tại Kon Tum, Cao đẳng thực hành FPT Polytechnic Tây Nguyên, v.v. Ngoài ra, các chi nhánh còn góp phần bảo đảm an sinh xã hội cho bà con các dân tộc Tây Nguyên với các chương trình: "Chung tay vì cộng đồng - Bò giống giúp người nghèo biên giới", "Viettel vì cộng đồng", "Chắp cánh ước mơ", "Trái tim cho em"; trao học bổng "Vì em hiếu học" cho các em học sinh nghèo vượt khó, trao nhà nhân ái; khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí, tặng điện thoại cho người nghèo, lắp đặt và miễn phí thuê bao internet cáp quang cho các trường học… với tổng giá trị hàng chục tỷ đồng. Những năm gần đây, các chi nhánh Viettel ở 5 tỉnh Tây Nguyên cũng đóng góp vào ngân sách các địa phương với tổng số tiền khoảng trên 100 tỷ đồng/năm.

DNQĐ góp phần rất quan trọng củng cố niềm tin, tăng cường mối quan hệ mật thiết với cấp ủy, chính quyền địa phương; giúp đồng bào tin tưởng vào đường lối phát triển KT-XH của Đảng, Nhà nước…

Các chi nhánh của MB cũng cung cấp các dịch vụ ngân hàng, giải ngân các nguồn vốn tín dụng cho nhiều doanh nghiệp, hộ nông dân, đồng bào dân tộc thiểu số... để mở rộng sản xuất, kinh doanh (SXKD), đẩy mạnh khai thác thế mạnh của vùng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo động lực thúc đẩy KT-XH Tây Nguyên phát triển. Các chi nhánh MIC đã đồng hành cùng Bộ đội Biên phòng, chính quyền địa phương các tỉnh Tây Nguyên tổ chức nhiều hoạt động cộng đồng, như: tặng nhà "Mái ấm biên cương", "Nhà nghĩa tình đồng đội", "Tặng bò giống cho đồng bào biên giới", hỗ trợ quân nhân biên phòng bệnh nặng; chương trình "Nâng bước em đến trường", tặng xe đạp cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn... với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng, giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo, ổn định cuộc sống.

Phát huy những kết quả đã đạt được, để khẳng định hơn nữa vai trò, tầm quan trọng của DNQĐ trong phát triển bền vững Tây Nguyên, thời gian tới, các DNQĐ cần quan tâm thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, đẩy mạnh hoạt động SXKD, đổi mới phương thức tổ chức, điều hành, quản lý trên nền tảng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số theo quy định của Chính phủ nhằm nâng cao hiệu quả phát triển KT-XH trên địa bàn. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu giúp các DNQĐ phát triển ổn định, bền vững, có thêm nguồn lực để mở rộng quy mô SXKD, nâng cao thu nhập cho người lao động, đóng góp nhiều hơn vào ngân sách địa phương, thúc đẩy KT-XH phát triển; đồng thời, các DNQĐ sẽ có thêm nguồn lực để tham gia nhiều hơn vào các hoạt động an sinh xã hội, chương trình hỗ trợ phát triển cộng đồng. Theo đó, các DNQĐ trên địa bàn cần quán triệt và thực hiện tốt Kết luận số 1815-KL/QUTW ngày 3/3/2023 của Quân ủy Trung ương về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 425-NQ/QUTW ngày 18/5/2017 "Về sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo"; Đề án sắp xếp lại doanh nghiệp quân đội giai đoạn 2021-2025; Đề án điều chỉnh tổ chức lực lượng Quân đội và định hướng phát triển doanh nghiệp nhà nước. Đẩy mạnh cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các DNQĐ bảo đảm ổn định, bền vững, hiệu quả, có sức cạnh tranh; tích cực hội nhập, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Hai là, tích cực hơn nữa trong việc tham gia phát triển văn hóa - xã hội, giảm nghèo bền vững. Các DNQĐ cần tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm, thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, phong trào "Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới", "Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau"... Có thêm nhiều chính sách ưu đãi thu hút nguồn nhân lực của địa phương vào làm việc tại các DNQĐ gắn với đào tạo nghề, chuyển đổi phương thức sản xuất cho người lao động tại địa phương; tăng cường đóng góp nguồn lực tham gia có hiệu quả các hoạt động an sinh xã hội, các chương trình phát triển cộng đồng… Xây dựng các quỹ hỗ trợ người nghèo tại địa bàn đứng chân; tăng cường cung cấp cây, con giống, công cụ sản xuất, chế biến, kỹ thuật canh tác, nuôi trồng; vận động đồng bào khai hoang, định canh, định cư, không phá rừng, đốt nương làm rẫy. Tích cực tham gia các hoạt động nâng cao chất lượng công tác giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, bảo vệ môi trường; hỗ trợ lắp đặt điểm truy cập Internet, củng cố, xây tặng nhà văn hóa cộng đồng, bưu điện văn hóa xã, các công trình nước sạch, khu vực thu gom, xử lý rác thải tại các địa phương...

Các tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho DNQĐ hoạt động trên địa bàn.

Ba là, tiếp tục triển khai có hiệu quả mô hình phát triển kinh tế gắn với QP- AN trên địa bàn Tây Nguyên theo tinh thần Nghị quyết số 23-NQ/ TW ngày 6/10/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển KT-XH và bảo đảm QP-AN vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; tập trung xây dựng các cụm bản dân cư vùng dự án, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc. Phát huy vai trò, trách nhiệm trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở địa phương vững mạnh và thực hiện tốt các nhiệm vụ QP-AN. Phối hợp với các lực lượng khác tham gia bảo vệ, giữ gìn an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, xây dựng thôn, bản, địa bàn an toàn; tích cực tham gia diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh, huyện, diễn tập xử lý các tình huống phức tạp về QP-AN; đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội, chia rẽ khối đại đoàn kết các dân tộc trên địa bàn Tây Nguyên, mối quan hệ Việt Nam với các nước của các thế lực thù địch...

Bốn là, các tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho DNQĐ hoạt động trên địa bàn. Ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi hơn nữa để tạo động lực cho các DNQĐ phát triển và tiếp tục có nhiều đóng góp thiết thực cho Tây Nguyên. Có chính sách hỗ trợ DNQĐ thực hiện nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng tại các địa bàn chiến lược, khu vực biên giới; hỗ trợ DNQĐ chuyển đổi số, thực hiện mô hình kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ; đẩy mạnh hội nhập kinh tế thế giới và tiếp nhận, ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại trong SXKD.

Có thể khẳng định, các DNQĐ trên địa bàn Tây Nguyên góp phần rất quan trọng trong việc củng cố niềm tin, tăng cường mối quan hệ mật thiết với cấp ủy, chính quyền địa phương; giúp đồng bào các dân tộc thiểu số yên tâm bám làng, bám bản, tin tưởng vào đường lối phát triển KT-XH của Đảng, Nhà nước, qua đó củng cố và tăng cường thế trận QP-AN trên địa bàn ngày càng vững chắc.

TS. NGUYỄN TUẤN DŨNG

Học viện Quốc phòng