CNQP&KT - Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Cách mạng 4.0) đang phát triển nhanh chóng, tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Tất cả các khâu, các bước sản xuất, kinh doanh của mọi loại hình doanh nghiệp nước ta, trong đó có doanh nghiệp quốc phòng, muốn nâng cao sức cạnh tranh phải nhanh chóng thích ứng với cuộc Cách mạng 4.0.

Trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, hội nhập về công nghiệp quốc phòng (CNQP) đã trở thành một xu thế ngày càng mạnh mẽ, sâu rộng. Đây là thời cơ lớn, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đối với các doanh nghiệp quốc phòng nước ta. Để nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp quốc phòng trong điều kiện hội nhập quốc tế và Cách mạng 4.0 hiện nay, xin đề xuất một số giải pháp cơ bản sau:

Thứ nhất, chủ động đầu tư, ứng dụng những thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại, không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm.

Cần nhận thức sâu sắc, hội nhập quốc tế về quốc phòng giúp Việt Nam có điều kiện mở rộng quan hệ với nhiều đối tác để lựa chọn, mua sắm vũ khí, trang bị, đồng thời, các sản phẩm do CNQP nước ta sản xuất cũng từng bước tham gia vào thị trường khu vực và quốc tế. Đây là thời cơ rất to lớn, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với ngành CNQP Việt Nam. Xét về trình độ khoa học - công nghệ, CNQP Việt Nam mặc dù đã có bước phát triển tích cực trong những năm gần đây, nhưng so với một số nước trong khu vực và trên thế giới thì chúng ta vẫn còn có khoảng cách lớn. Thực tế đó đòi hỏi các doanh nghiệp quốc phòng nước ta phải tìm nhiều giải pháp để thu hẹp khoảng cách, từng bước tiệm cận với các nước có nền công nghiệp quân sự tiên tiến, hiện đại thông qua các sản phẩm do doanh nghiệp CNQP sản xuất.

Trung tướng Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Tổng cục CNQP (thứ tư từ phải sang), kiểm tra sản phẩm kinh tế do Nhà máy Z131 sản xuất.                  Ảnh: BÁ DƯƠNG

Con đường ngắn nhất để tiệm cận với nền CNQP khu vực và thế giới là tích cực, chủ động đầu tư, ứng dụng những thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại vào sản xuất. Bởi vì, có làm chủ công nghệ hiện đại, thì năng suất lao động mới tăng cao, khả năng cạnh tranh của sản phẩm quốc phòng và dân sinh mới được nâng lên ngang tầm khu vực và thế giới. Do vậy, bên cạnh việc tăng cường đầu tư vốn và công nghệ, từng doanh nghiệp quốc phòng cần phát huy tinh thần tự lực, tự cường, phát huy sức mạnh tổng hợp đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ vào từng khâu, từng bước của toàn bộ dây chuyền sản xuất. Những năm qua, nhiều doanh nghiệp quốc phòng đã thực hiện rất tốt việc ứng dụng khoa học - công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm quân sự. Tiêu biểu là, Tổng công ty Ba Son, nhờ áp dụng nhanh các thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại đã đóng mới thành công loạt tàu tên lửa tấn công nhanh theo hợp đồng chuyển giao công nghệ giữa Liên bang Nga và Việt Nam. Các nhà máy đóng tàu thuộc Tổng cục CNQP cũng đóng mới thành công nhiều gam tàu chuyên dụng có tính năng kỹ, chiến thuật hiện đại. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp quốc phòng đã được đầu tư chiều sâu, làm chủ công nghệ sản xuất những loại vũ khí, khí tài hiện đại, cải tiến, sửa chữa, tăng hạn sử dụng cho vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các quân, binh chủng, tạo niềm tin cho bộ đội khi sử dụng vũ khí, trang bị do CNQP Việt Nam sản xuất.

Thứ hai, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, hợp lý hóa sản xuất, kinh doanh, tiết kiệm chi phí.

Trong điều kiện sản xuất hiện đại sử dụng công nghệ cao, đòi hỏi phải nâng cao năng lực quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp lý hóa sản xuất, kinh doanh nhờ việc “thông minh hóa” các khâu, các bước trong toàn bộ dây chuyền sản xuất. Doanh nghiệp nào làm tốt vấn đề này thì sản xuất sẽ phát triển, năng lực cạnh tranh không ngừng được nâng cao trên thị trường và ngược lại. Hợp lý hóa sản xuất, quản lý tốt công tác tài chính, vật tư, hậu cần, kỹ thuật, tính toán chặt chẽ việc tiết kiệm chi phí đầu vào… chính là biện pháp quan trọng để nâng cao năng suất, hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm. Chẳng hạn, việc tăng ca, tăng kíp cũng cần có sự tính toán, điều chỉnh thật hợp lý. Giờ cao điểm của hệ thống lưới điện quốc gia, thì chỉ nên duy trì hoạt động của những khâu thật sự cần thiết, sau giờ đó phát huy tối đa công suất hiện có (như làm vào ban đêm, làm ngoài giờ hành chính) cũng là một cách tiết kiệm chi phí đầu vào. Tinh giản bộ máy gián tiếp, lực lượng lao động trung gian, cũng là một cách tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Thứ ba, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ về mọi mặt cho đội ngũ trí thức trẻ trong các doanh nghiệp quốc phòng.

Quá trình hội nhập quốc tế, với sự tác động của Cách mạng 4.0, đòi hỏi các doanh nghiệp phải hết sức nhanh nhạy, trên nền tảng tri thức rộng, đạt trình độ cao, phù hợp với sự tiến bộ của khoa học - công nghệ hiện đại, như: công nghệ thông tin, sinh học, nano, kỹ thuật số... Đội ngũ trí thức trẻ được đào tạo bài bản cả ở trong và ngoài nước, là lực lượng lao động hùng hậu, mang lại sức sống mới cho các doanh nghiệp quốc phòng.

Doanh nghiệp quốc phòng muốn nâng cao sức cạnh tranh phải kết hợp chặt chẽ giữa việc tận dụng tốt tri thức đội ngũ giàu kinh nghiệm và đội ngũ trí thức trẻ. Lãnh đạo các doanh nghiệp cần tạo điều kiện và trao cơ hội cho trí thức trẻ trong việc nghiên cứu đề tài khoa học và ứng dụng các thành tựu mới vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Làm tốt điều này có thể huy động được tối đa sức lực, trí tuệ của đội ngũ trí thức trong doanh nghiệp và tạo nền tảng vững chắc cho doanh nghiệp phát triển cả trước mắt và lâu dài.

Công nhân Nhà máy Z127 sản xuất hàng cơ khí phục vụ trong nước và xuất khẩu.        Ảnh: HÙNG HƯƠNG

Trên thực tế, nhiều viện nghiên cứu, doanh nghiệp thuộc Tổng cục CNQP đã tạo điều kiện và phát huy tốt năng lực của đội ngũ trí thức trẻ trên các mặt công tác, đặc biệt là trong nghiên cứu khoa học. Chẳng hạn, Đội khoa học kỹ thuật trẻ của Nhà máy Z121, luôn tích cực phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực sản xuất quốc phòng, mỗi năm làm lợi cho Nhà máy hàng tỷ đồng. Viện Vũ khí trung bình mỗi năm có hàng chục đề tài, sáng kiến do Đội khoa học kỹ thuật trẻ thực hiện. Đội khoa học kỹ thuật trẻ Nhà máy Z173 cũng có mấy chục thành viên, chủ yếu là kỹ sư và thợ bậc cao, hằng năm đều có nhiều đề tài, sáng kiến đạt chất lượng cao được ứng dụng vào sản xuất. Có thể khẳng định, tổ chức đội khoa học kỹ thuật trẻ không chỉ là mô hình nghiên cứu khoa học mà còn là phương pháp hoạt động gắn nghiên cứu với sản xuất, phát huy vai trò xung kích góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của những dây chuyền sản xuất hiện có trong các nhà máy quốc phòng.

Thứ tư, làm tốt công tác xúc tiến thương mại, xây dựng uy tín, thương hiệu cho sản phẩm.

Các cơ quan, doanh nghiệp trong ngành CNQP cần nhận thức rõ về mối quan hệ giữa năng lực nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, cung cấp dịch vụ với công tác xúc tiến thương mại. Có sản phẩm tốt nhưng hạn chế trong việc triển khai các giải pháp xúc tiến thương mại thì không thể xây dựng được uy tín, thương hiệu và thành công trong tiêu thụ. Để sản phẩm do CNQP Việt Nam sản xuất có chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài nước, cần chú trọng nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ làm công tác xúc tiến thương mại. Đó phải là những cán bộ năng động, nhiệt tâm, có kỹ năng giao tiếp tốt và hiểu rõ nhu cầu, hoạt động của doanh nghiệp quốc phòng, mục tiêu vươn tới của doanh nghiệp, có như vậy mới đáp ứng tốt yêu cầu của doanh nghiệp về tìm kiếm thị trường, đối tác trong thời kỳ Cách mạng 4.0.

PGS, TS. HOÀNG MINH THẢO