CNQP&KT - “Phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ là một nội dung cần được ưu tiên tập trung đầu tư trước một bước trong hoạt động của các ngành, các cấp”1.

Đó là kết quả của quá trình tư duy sáng tạo của Đảng trên cơ sở nhận thức được bản chất về sự phát triển của khoa học công nghệ (KHCN) và sự đóng góp tích cực của KHCN vào phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian qua.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất quốc phòng, chủ yếu thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP), có nhiệm vụ sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật cho các hoạt động của lực lượng vũ trang, Đảng ta chỉ rõ, phải “phát triển vững chắc, hiệu quả công nghiệp quốc phòng, an ninh”².

Có thể thấy, việc ứng dụng KHCN trong sản xuất CNQP có vai trò cốt yếu, đó là: Góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp CNQP; là yếu tố quan trọng thực hiện tiết kiệm nguyên - nhiên - vật liệu và nâng cao tính năng sử dụng trong mỗi sản phẩm của doanh nghiệp; thực hiện phân công lại lao động theo hướng tăng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, giảm lao động giản đơn không qua đào tạo hoặc đào tạo không phù hợp trong các ngành nghề sản xuất, kinh doanh (SXKD); từng bước hiện đại hóa doanh nghiệp CNQP, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững trong tương lai.

Cần nhấn mạnh rằng, việc tăng cường ứng dụng KHCN trong các doanh nghiệp CNQP, một mặt bổ sung những máy móc, thiết bị có trình độ công nghệ hiện đại, mặt khác phải từng bước thay thế những máy móc, thiết bị có trình độ công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường. Quá trình đó tạo ra năng suất lao động cao hơn, sản phẩm chất lượng hơn, người lao động lại có điều kiện làm việc an toàn hơn. Đó cũng chính là nhân tố đáp ứng yêu cầu từng bước hiện đại hóa và  phát triển bền vững của doanh nghiệp CNQP. 

Như vậy, với những vai trò nêu trên, việc phát triển các doanh nghiệp CNQP trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, không thể không ứng dụng KHCN hiện đại.Những năm qua, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo phải từng bước hiện đại hóa CNQP làm cơ sở để từng bước hiện đại hóa Quân đội.Song trên thực tế, việc thực hiện hiện đại hóa CNQP chưa toàn diện và tương xứng với yêu cầu đặt ra.Vì vậy, trong thời gian tới, việc tăng cường ứng dụng KHCN trong các doanh nghiệp CNQP cần phải được thực hiện quyết liệt hơn. Để quá trình này đạt hiệu quả, theo chúng tôi, các doanh nghiệp CNQP cần thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, chủ động triển khai ứng dụng KHCN hiện đại ở tất cả các khâu trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp, coi đây là nhân tố quyết định đến việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Để làm được điều đó, trước hết về phía doanh nghiệp cần quán triệt sâu rộng về vai trò của KHCN đến mọi cán bộ, công nhân viên, nhất là cán bộ quản lý kỹ thuật. Bởi lẽ, đây là cán bộ chuyên ngành tham mưu, tư vấn trực tiếp cho lãnh đạo, chỉ huy về chiến lược ứng dụng KHCN trong doanh nghiệp. Tuyên truyền rộng rãi về lợi ích doanh nghiệp thu được nhờ ứng dụng có hiệu quả KHCN. Đẩy mạnh và khuyến khích các hoạt động nghiên cứu, cải tiến kỹ thuật công nghệ của các cá nhân, tập thể trong quá trình SXKD.Cùng với đó, Nhà nước, Quân đội cần có cơ chế, chính sách phù hợp về vốn, thuế và chính sách sau thuế để doanh nghiệp có điều kiện ứng dụng KHCN trong quá trình SXKD.

Thứ hai, tự đánh giá trình độ KHCN và trình độ tổ chức SXKD của doanh nghiệp.Đây là việc làm hết sức cần thiết, bởi lẽ doanh nghiệp muốn phát triển phải hiểu rõ được trình độ, thế mạnh và điểm yếu của mình.Trên cơ sở đó xác định những việc cần làm, khâu trọng tâm, bước đột phá chủ yếu của doanh nghiệp. Muốn vậy, doanh nghiệp phải căn cứ vào tính hiện đại của các tư liệu sản xuất, mà trước hết là hệ thống máy móc, thiết bị hiện có, đồng thời dựa trên năng suất lao động thực tế, trình độ và kỹ năng của người lao động trong doanh nghiệp. Xây dựng chiến lược ứng dụng KHCN của doanh nghiệp cả trung hạn và dài hạn theo hướng đa dạng về trình độ. Từng bước ứng dụng KHCN tiên tiến, hiện đại ở những công đoạn sản xuất quan trọng, phù hợp với khả năng và thực lực tài chính của doanh nghiệp. Đặc biệt, ứng dụng KHCN hiện đại ngay ở những công đoạn sản xuất, sửa chữa các sản phẩm trong chương trình hiện đại hóa quân đội như: thông tin liên lạc, tác chiến điện tử, trinh sát kỹ thuật, không quân, hải quân, cảnh sát biển... Quản lý, khai thác và sử dụng có hiệu quả các máy móc, thiết bị có trình độ công nghệ hiện đại; cải tiến nâng cấp các máy móc, thiết bị ở trình độ công nghệ trung bình. Tổ chức quản lý và sử dụng một cách khoa học đội ngũ cán bộ, công nhân viên, người lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để người lao động phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật trong quá trình SXKD của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp quốc phòng cần trang bị nhiều thiết bị công nghệ hiện đại phục vụ sản xuất.           Ảnh: CTV

Thứ ba, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kết hợp với đào tạo, đào tạo lại lao động phù hợp.

Chất lượng nguồn nhân lực là nhân tố quan trọng quyết định hiệu quả SXKD. Do đó, phải không ngừng bồi dưỡng, nâng cao ý thức, trình độ, kỹ năng sáng tạo và kỹ năng tổ chức lao động khoa học cho người lao động trong doanh nghiệp. Để thực hiện tốt nội dung này, trước hết phải tăng cường chất lượng tuyển dụng, người lao động phải “tài đức vẹn toàn”, đáp ứng được công việc và trình độ công nghệ hiện có. Đồng thời, thực hiện đào tạo, đào tạo lại lao động thông qua các hình thức tập huấn, thi nâng lương nâng bậc... Bên cạnh đó, quản lý và sử dụng người lao động một cách khoa học, kết hợp với giao chỉ tiêu định mức phù hợp để khuyến khích, động viên họ nỗ lực hơn. Ngoài ra, cần tạo lập môi trường thi đua, cạnh tranh lành mạnh trong doanh nghiệp.

Thứ tư, chủ động tham gia vào thị trường KHCN trong nước và thế giới.

Thị trường KHCN là nơi diễn ra các hoạt động mua bán công nghệ giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.Vì vậy, chỉ có thông qua thị trường này, doanh nghiệp mới hiểu rõ được mức độ, quy mô phát triển KHCN. Trên cơ sở đó, chủ động xây dựng chiến lược ứng dụng KHCN trung hạn, dài hạn hay chiến lược nghiên cứu cải tiến, sáng chế công nghệ mới. Thực hiện giải pháp này, doanh nghiệp với tư cách là người mua phải có tầm nhìn dài hạn, chỉ mua những công nghệ hiện đại, có tính lưỡng dụng cao, phù hợp với điều kiện, đặc điểm của doanh nghiệp; còn khi đóng vai trò người bán phải đảm bảo bí mật an ninh quốc gia. Trong những trường hợp cụ thể, doanh nghiệp phải tính đến việc liên doanh, liên kết với các bạn hàng có uy tín trên thế giới khi tham gia vào thị trường này.

Thứ năm, tăng cường sự liên kết giữa doanh nghiệp CNQP với doanh nghiệp công nghiệp dân sinh, các cơ sở đào tạo, các viện nghiên cứu trong và ngoài Quân đội trên cơ sở luật pháp và lợi ích theo phương châm từng bước hình thành tổ hợp CNQP với sự tham gia của nhiều loại hình doanh nghiệp. Đây là nội dung cơ bản nhằm gắn kết giữa lý luận với thực tiễn, giữa nghiên cứu với tổ chức triển khai thực hiện ứng dụng KHCN. Đồng thời, còn nhằm bổ sung, phát huy những ưu điểm, thế mạnh của CNQP và công nghiệp dân sinh trong việc chế tạo những sản phẩm lưỡng dụng, đáp ứng nhu cầu sản xuất sản phẩm cả trong thời bình và thời chiến.

Đại tá ĐINH HUY CHUNG

Học viện Chính trị

Tài liệu tham khảo

1. Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ XII tr120.

2. Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ XII tr286.