CNQP&KT - Nhà máy Z189 (tiền thân là Xưởng 10B thuộc Phòng Công binh, Bộ Tham mưu Quân khu 3) được thành lập ngày 17/1/1989, có nhiệm vụ đóng mới, sửa chữa các loại phương tiện thủy phục vụ quốc phòng và kinh tế.

Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ cán bộ, công nhân Nhà máy luôn nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, hăng say lao động sản xuất, góp phần xây dựng Quân đội và phát triển kinh tế đất nước.

Ngày đầu thành lập, với số lượng cán bộ, công nhân viên, chiến sĩ ít ỏi; mặt bằng, cơ sở vật chất, thiết bị thô sơ, lạc hậu; kiến thức về lĩnh vực chuyên môn đóng tàu còn hạn chế, song tập thể lãnh đạo, cán bộ, công nhân viên Nhà máy đã nỗ lực vượt qua khó khăn, từng bước nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, tạo nhiều dấu ấn quan trọng trong tiến trình xây dựng và phát triển. Với chủ trương đầu tư đúng hướng, ngoài việc sửa chữa hàng trăm lượt tàu thuyền cỡ vừa và nhỏ, Nhà máy đã đóng mới nhiều loại tàu, như tàu chở quân, tàu tuần tra, tàu vận tải, tàu cá và tàu hàng vỏ gỗ, vỏ thép… Đồng thời, tập trung nghiên cứu, chế thử thành công và đưa vào sản xuất nhiều loại tàu, xuồng mới hiện đại đáp ứng yêu cầu quốc phòng - an ninh. Đặc biệt là đã nghiên cứu, chế thử và đóng mới thành công sản phẩm tàu, xuồng cao cấp vỏ hợp kim nhôm đầu tiên tại Việt Nam, trở thành thương hiệu của Nhà máy Z189. Các sản phẩm tàu, xuồng chất lượng cao của Nhà máy đã góp phần nâng cao sức mạnh sẵn sàng chiến đấu của Quân đội và thiết thực phục vụ phát triển kinh tế đất nước. Tiêu biểu là: Tàu tuần tra cao cấp Hải Âu 01; tàu cá HQ798 và HQ787; tàu, xuồng vỏ hợp kim nhôm, vỏ composite, tàu chỉ huy huấn luyện chiến đấu, tàu cứu nạn tự phục hồi cân bằng, tàu Cảnh sát biển TT120, tàu khách 2 thân vỏ hợp kim nhôm ST180...

Các đại biểu ấn nút khởi động đặt ky tàu tìm kiếm cứu nạn tàu ngầm đa năng do Nhà máy Z189 đóng mới cho Quân chủng Hải quân.             Ảnh: KIM THANH

Để có được những thành công trong ngành đóng tàu, từng bước phát triển và đứng vững trong nền kinh tế thị trường, Nhà máy xác định phải khai thác, tận dụng tối đa những điều kiện hiện có, lựa chọn hướng phát triển mang tính đột phá; đẩy mạnh ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong sản xuất, kinh doanh và quản lý doanh nghiệp; nâng cấp thiết bị máy móc, đổi mới công nghệ; từng bước nâng cao năng lực đóng mới và sửa chữa các loại tàu thuyền hiện đại, có hàm lượng kỹ thuật, công nghệ cao. Nhà máy luôn chủ động nghiên cứu xu thế thị trường để đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, có tính đi tắt đón đầu. Khi nhận thấy quy mô sản xuất ở cơ sở Cầu Niệm - Hải Phòng (2,6 ha) không còn đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Nhà máy đã báo cáo Tổng cục CNQP đề nghị Bộ Quốc phòng cho phép đầu tư xây dựng cơ sở mới tại Khu công nghiệp Đình Vũ, với diện tích hơn 30 ha. Có thể nói, đây là bước chuyển mình quan trọng, giúp Nhà máy có đầy đủ thế và lực để phát triển mạnh mẽ, vươn lên trở thành một trong những cơ sở đóng tàu lớn của Quân đội và đất nước.

Nhà máy đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới nhiều loại tàu quân sự hiện đại, có yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp, trang bị vũ khí, khí tài hiện đại, hoạt động dài ngày trên biển và lần đầu tiên được đóng mới tại Việt Nam, như: Tàu chở quân K122 (HQ571); tàu quân y K123 (HQ561) - được mệnh danh là “Bệnh viện trên biển”; tàu Cảnh sát biển đa năng CSB8001 và CSB8004, được đánh giá là những con tàu hiện đại và lớn nhất Đông Nam Á, được trang bị nhiều thiết bị hàng hải chưa từng có trên các tàu Việt Nam. Ngoài ra, Nhà máy đã đóng mới 6 tàu và 24 xuồng CQ cho Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng; ống phóng ngư lôi SET40 cho Cục Kỹ thuật Hải quân và hệ thống sàn nâng tàu X52 cho Bộ Tư lệnh Hải quân; hợp tác với Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) nghiên cứu, triển khai sản xuất hàng trăm sản phẩm VCM và các dàn xe Rada sóng mét VRS… Đồng thời, Nhà máy đã thực hiện sửa chữa hàng chục lượt tàu quân sự cho Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Quân chủng Hải quân, Bộ đội Biên phòng… góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Bên cạnh việc đóng mới, sửa chữa các loại tàu quân sự, Nhà máy luôn chủ động, nhạy bén trong tìm kiếm, mở rộng đối tượng khách hàng; cùng với chủ đầu tư, các viện nghiên cứu, công ty tư vấn, thiết kế nghiên cứu, phát triển đa dạng các sản phẩm kinh tế. Trong những năm qua, Z189 luôn là đơn vị có số lượng hợp đồng lớn, ổn định nhất trong số các doanh nghiệp đóng tàu thuộc Tổng cục CNQP nói riêng và ngành đóng tàu trong nước nói chung. Nhà máy đã thi công đóng mới nhiều sản phẩm kinh tế, tiêu biểu như: Sàn nâng, hạ tàu cho Công ty sửa chữa tàu biển Nosco - Vinalines (sàn nâng lớn nhất khu vực Đông Nam Á, lớn thứ hai ở châu Á); tàu hoa tiêu; tàu cảng vụ; tàu du thuyền; các tàu chở khách hai thân có sức chở đến 600 khách, đạt vận tốc tới 35 hải lý/giờ… Đặc biệt, Nhà máy đã phát huy thế mạnh về năng lực công nghệ, đẩy mạnh hợp tác, đóng mới được hàng chục loại tàu có giá trị kinh tế cao xuất khẩu sang thị trường châu Âu, châu Úc, châu Mỹ, trong đó có những tàu chuyên dụng hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, như: Tàu cứu hộ tàu ngầm Besant (EGS8316), Stocker (RGS9316) và tàu huấn luyện hàng không MV Sycamore (MATV2300); tàu cung ứng thuyền viên FCS 5009, FCS 3307... Đây là những lớp tàu hiện đại, có thiết kế phức tạp với hàm lượng kỹ thuật cao. Trong đó, các tàu Besant (chiều dài cơ sở 83m) và Stocker (chiều dài cơ sở 93m) có lượng giãn nước từ 3.200 - 3.600 tấn, là các tàu cứu hộ tàu ngầm hiện đại đóng cho Hải quân Australia. Đến nay, Nhà máy đã đóng mới, bàn giao hơn 60 tàu các loại xuất khẩu sang châu Mỹ và châu Âu.

Hai tàu cứu hộ tàu ngầm do Nhà máy Z189 đóng mới cho Hải quân Australia.             Ảnh: CTV

Chính vì vậy, trong những năm qua, Nhà máy đã có bước phát triển mạnh về quy mô, cơ cấu, tổ chức biên chế. Trong 5 năm (từ năm 2013 đến 2018) giá trị sản xuất của Nhà máy tăng 1,3 lần; doanh thu tăng 1,5 lần, nộp ngân sách tăng 1,6 lần; lợi nhuận tăng 1,4 lần; thu nhập bình quân tăng 1,4 lần.

Để phát triển bền vững, Nhà máy xác định nguồn nhân lực chất lượng cao và trang, thiết bị, công nghệ hiện đại là yếu tố nền tảng, then chốt, quyết định sức cạnh tranh, năng lực, hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Đảng uỷ - Ban Giám đốc Nhà máy luôn chú trọng công tác tuyển dụng đầu vào, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về làm việc tại đơn vị. Nhà máy xây dựng quy chế đào tạo, huấn luyện, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ và công nhân kỹ thuật với những chính sách cụ thể, khuyến khích mọi người tự học tập nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề. Mặt khác, Nhà máy thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao tay nghề; thực hiện tốt công tác đào tạo cấp chứng chỉ thợ hàn, quy trình hàn theo tiêu chuẩn quốc tế (Lloy'd, BV). 5 năm trở lại đây, Nhà máy đã tổ chức được trên 50 lớp bồi dưỡng, đào tạo tại chỗ cho gần 2.000 lượt người. Hiện nay, Nhà máy có bậc thợ bình quân là 5/7, thợ bậc cao chiếm tỷ lệ cao;  nhiều thợ hàn được cấp chứng chỉ quốc tế BV, Lloy'd.

Cùng với việc đầu tư mua sắm máy móc, trang - thiết bị hiện đại, có tính tự động hoá cao (máy cắt, máy tiện CNC; máy ép thủy lực, máy lốc tôn 3 trục, máy hàn tự động, máy uốn ống, máy cắt dây...), Nhà máy còn đẩy mạnh công tác nghiên cứu, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ mới vào sản xuất. Từ năm 2013 đến nay, Nhà máy đã có 1 đề tài cấp Bộ, 2 đề tài cấp Tổng cục, 3 đề tài cấp cơ sở và 251 giải pháp, sáng kiến, cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào sản xuất, làm lợi trên 50 tỷ đồng, tiêu biểu như: Đề tài “Nghiên cứu, tính toán, ứng dụng tự động hoá trong triển khai thi công tàu Quân y K123 cho Bộ Tư lệnh Hải quân” - đạt giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo KHCN Việt Nam (VIFOTEC); Đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo máy hút bùn khu vực sàn nâng Nhà máy” - đạt giải Nhất và Đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo máy doa ống bao trục chân vịt” - đạt giải Khuyến khích Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội... Ngoài ra, Nhà máy là đơn vị đầu tiên trong Quân đội được Cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Bộ Quốc phòng) cấp giấy chứng nhận Hệ thống quản lý phù hợp tiêu chuẩn TCVN ISO 9001 - 2015; được tổ chức an toàn HALYARD RISK BV của Hà Lan đánh giá xếp loại B trong thang điểm từ A - E.

Bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ chính trị trọng tâm, Nhà máy luôn chú trọng xây dựng đảng bộ, xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.Nhiều năm liền, Nhà máy được cấp trên công nhận là đơn vị vững mạnh toàn diện, Đảng bộ trong sạch vững mạnh.

Trong điều kiện còn nhiều khó khăn do khủng hoảng kinh tế, sự sụt giảm của ngành đóng tàu, nhưng Nhà máy luôn bảo đảm tốt việc làm và thu nhập đạt mức cao cho người lao động; duy trì tốt bếp ăn ca tự chọn mỗi ngày và hỗ trợ tiền ăn ca cho người lao động; thực hiện tốt các chính sách đối với người lao động như: Bảo hiểm xã hội, khám sức khỏe định kỳ, trợ cấp khó khăn, chế độ an dưỡng, nghỉ mát... Chính vì vậy, đời sống của cán bộ, công nhân viên, người lao động luôn ổn định và từng bước được nâng lên, tạo được niềm tin và sự an tâm gắn bó xây dựng đơn vị.

Với những thành tích đạt được, Nhà máy Z189 đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội trao tặng nhiều phần thưởng cao quý; nhiều cúp Vàng, huy chương Vàng trong các cuộc triển lãm quốc tế tại Việt Nam và ngành đóng tàu. Đặc biệt, năm 2018, Nhà máy vinh dự được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì và Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng.

Với những thuận lợi về vị trí, cơ sở hạ tầng, nguồn lực, đặc biệt là những kinh nghiệm về công nghệ đóng tàu đã tích lũy được trong 3 thập kỷ qua, cộng với việc không ngừng đầu tư mở rộng sản xuất, Nhà máy Z189 phấn đấu xây dựng, phát triển thành trung tâm đóng tàu quân sự tiên tiến, hiện đại, ngang tầm khu vực của Quân đội và quốc gia. Trong đó, ưu tiên và tập trung nguồn lực, đủ khả năng đóng những gam tàu quân sự lớn đến 4.000 tấn, có hàm lượng kỹ thuật và công nghệ tiên tiến; tham gia đảm bảo kỹ thuật cho Quân chủng Hải quân, Cảnh sát biển và các lực lượng trên biển, đảo. Cùng với đó, Nhà máy sẽ tiếp tục nghiên cứu, thiết kế, đóng mới những gam tàu kinh tế phục vụ trong nước và xuất khẩu; đi sâu nghiên cứu chế tạo, sản xuất sản phẩm cơ khí công nghệ cao phục vụ quân sự; tham gia xuất nhập khẩu, hợp tác quốc tế chuyển giao công nghệ hai chiều trong lĩnh vực đóng tàu... góp phần vào sự phát triển ngành CNQP và tham gia phát triển kinh tế đất nước.

Thượng tá, TS.TRẦN THẾ VỸ

Giám đốc Nhà máy Z189