(CNQP&KT) - Ngày 27/7/1947, tại xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, đã diễn ra cuộc mít tinh trọng thể ủng hộ các chiến sĩ bị thương và gia đình liệt sỹ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư và quà, trong thư Bác nhấn mạnh: “Ngày 27/7 là một dịp cho đồng bào ta tỏ lòng hiếu nghĩa, bác ái và tỏ lòng yêu mến thương binh”1. Bác còn căn dặn anh em thương binh, bệnh binh: “khắc phục bệnh tật, phấn đấu vươn lên, tàn nhưng không phế”2… Bày tỏ lòng biết ơn đối với thương binh, gia đình liệt sỹ và người có công với nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị chọn ngày 27/7 hằng năm làm ngày Thương binh toàn quốc (sau đổi thành Ngày Thương binh - Liệt sỹ).

Thấm nhuần sâu sắc đạo lý và truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thương binh, bệnh binh, gia đình quân nhân, gia đình liệt sỹ là những người có công với Tổ quốc, với nhân dân. Cho nên bổn phận chúng ta là phải biết ơn, phải yêu thương và giúp đỡ họ”3, 70 năm qua, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác chính sách xã hội, ưu đãi người có công với cách mạng đã được các cấp, các ngành, các địa phương thực hiện khá đầy đủ và thực sự bảo đảm quyền lợi cho thương binh, gia đình liệt sỹ và những người có công với nước.

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa XI) về những định hướng chính sách xã hội giai đoạn 2012 - 2020 nêu mục tiêu tổng quát: “Tiếp tục cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người có công và gia đình…, cơ bản hoàn thành mục tiêu bảo đảm các gia đình người có công có mức sống tối thiểu bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của dân cư trên địa bàn”4. Những định hướng chính sách cải cách tiền lương, bảo hiểm xã hội và trợ cấp ưu đãi thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ, người có công đã cụ thể hoá hơn những tiêu chuẩn để đánh giá chính sách ưu đãi đối với người có công trong thời kỳ đổi mới. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng tiếp tục chỉ rõ: “Thực hiện tốt chính sách chăm sóc người có công; giải quyết tốt lao động, việc làm và thu nhập của người lao động; bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao phúc lợi xã hội; coi trọng chăm sóc sức khỏe nhân dân”5.

Hoàn thiện hệ thống chính sách thương binh, liệt sỹ và người có công thể hiện trách nhiệm, tình cảm của Đảng và Nhà nước ta đối với các gia đình chính sách; đồng thời chăm lo ngày càng tốt hơn đời sống của thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với cách mạng, phát huy năng lực của các đối tượng chính sách trong hoàn cảnh mới, cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Thiếu tướng Lâm Trọng Đông, Chủ nhiệm Chính trị Tổng cục CNQP, trao tiền hỗ trợ của Tổng cục cho Hội Hỗ trợ gia đình liệt sỹ Việt Nam.                                                                                         Ảnh: LAM THU

Cùng với vai trò chủ đạo của Nhà nước, ở từng địa phương, đơn vị, công tác này cũng được quan tâm đúng mức, động viên được tiềm năng to lớn của cộng đồng vào việc chăm sóc, ổn định đời sống của thương binh, gia đình liệt sỹ và người có công. Phong trào toàn dân chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ đã phát triển rộng khắp trên cả nước, hình thành những chương trình, như: Nhà tình nghĩa; Qũy “Đền ơn đáp nghĩa”; Sổ tiết kiệm tình nghĩa; chăm sóc thương binh nặng, chăm sóc bố mẹ liệt sỹ già yếu cô đơn, con liệt  sỹ; phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng… Đến nay, cả nước đã có gần 6.000 xã, phường, đơn vị được Đảng uỷ, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương công nhận làm tốt công tác thương binh, liệt sỹ; xây dựng hàng ngàn căn nhà tình nghĩa với giá trị hàng trăm tỷ đồng; phụng dưỡng 100% Bà mẹ Việt Nam Anh hùng còn sống; hầu hết số thương binh nặng về điều trị tại gia đình đều có cuộc sống ổn định.

Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu. Cả nước đã đóng góp xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, mang lại những kết quả to lớn, huy động được sức mạnh của toàn xã hội tự nguyện tham gia phong trào, gánh vác trách nhiệm cùng Nhà nước chăm lo thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với cách mạng. Từ năm 2007 đến nay, cả nước đã đóng góp xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa” 3.481 tỷ đồng, trong đó quỹ Trung ương hơn 41,36 tỷ đồng, quỹ địa phương hơn 3.440 tỷ đồng; xây dựng mới gần 90.000 nhà tình nghĩa, sửa chữa gần 75.000 nhà tình nghĩa với tổng trị giá gần 12.200 tỷ đồng; tặng gần 159.000 sổ tiết kiệm tình nghĩa trị giá gần 955.000 tỷ đồng... Cả nước có 9.637 công trình ghi công liệt sỹ, bao gồm đài tưởng niệm, nhà bia ghi tên liệt sỹ, nghĩa trang liệt sỹ. Nhiều công trình trở thành công trình lịch sử văn hoá, có giá trị về mỹ thuật, giáo dục truyền thống.

Tuy vậy, công tác chính sách thương binh, liệt sỹ và người có công vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục giải quyết. Cụ thể là, nhiều trường hợp người tham gia cách mạng bị chết, bị thương hoặc mất tin chưa được các cơ quan có trách nhiệm kết luận; hàng vạn người mẹ, người vợ liệt sỹ vẫn mong đợi thông tin chính thức về phần mộ của người thân... Chế độ trợ cấp ưu đãi nói chung còn thấp và một số nội dung ưu đãi đã được quy định trong Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng còn thiếu văn bản hướng dẫn thực hiện. Phong trào xã hội hoá công tác thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công với cách mạng chưa đều, chưa đáp ứng được nhu cầu của người được hưởng chế độ và còn phụ thuộc rất nhiều vào khả năng, tình cảm, trách nhiệm của từng địa phương, cơ sở. Những sai sót, nhầm lẫn, tiêu cực trong thực hiện chính sách, chế độ xảy ra ở một số nơi đã gây không ít phiền hà cho người hưởng chính sách và gây dư luận không tốt trong xã hội.

Từ kết quả đã đạt được và những vấn đề còn tồn tại, đòi hỏi công tác thương binh, liệt sỹ và các chính sách xã hội đối với người có công với cách mạng cần phải được thực hiện tốt hơn. Trong đó, cần tập trung vào các giải pháp cơ bản sau:

Trước hết, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, làm cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân nhận thức đúng mục đích, ý nghĩa của chính sách thương binh, liệt sỹ, người có công với cách mạng và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”. Đây là vấn đề quan trọng, tạo cơ sở cho việc thống nhất nhận thức và hành động của toàn xã hội, đảm bảo cho công tác này phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực. Công tác giáo dục tuyên truyền cần tập trung làm cho mọi đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp, có nhận thức đầy đủ, đúng đắn về quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác thương binh, liệt sỹ; phát huy đầy đủ tình cảm, ý thức trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong thực hiện có hiệu quả công tác thương binh, liệt sỹ và người có công với nước.

  Hai là, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về việc thực hiện chính sách thương binh, liệt sỹ, người có công với cách mạng. Cấp ủy, chỉ huy các đơn vị và cấp ủy, chính quyền địa phương các tỉnh, thành phố cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình, đồng thời chủ động xác định kế hoạch, giải pháp thực hiện phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị, địa phương. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị, địa phương cần gắn công tác này với nhiệm vụ chính trị được giao; kết hợp chặt chẽ với công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị - xã hội địa phương vững mạnh.

Ba là, tiếp tục giải quyết các tồn đọng chính sách trong chiến tranh theo quy định hiện hành. Theo đó, thực hiện chặt chẽ, chu đáo các chế độ đối với người bị thương, bị bệnh, thân nhân các liệt sỹ; đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ ở trong nước và trên các nước bạn (Lào, Cam-pu-chia).

Bốn là, kiện toàn tổ chức biên chế, xác định rõ hơn chức năng, nhiệm vụ của ngành và cơ quan chính sách các cấp, nhất là ở các địa phương cơ sở, nhằm bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất và chuyên sâu, khắc phục những chồng chéo, phân tán,  bảo đảm không ngừng nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng. Cùng với đó, lãnh đạo, chỉ huy các cấp, các bộ, ngành cần chú trọng giáo dục, rèn luyện nâng cao năng lực công tác, phẩm chất chính trị của đội ngũ cán bộ ngành chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng hậu quả của nó đối với đất nước và nhân dân ta còn rất nặng nề. Những tồn đọng về chính sách đối với thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng, đòi hỏi chúng ta phải nhận thức sâu sắc hơn nữa ý nghĩa, tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách này; tiếp tục nghiên cứu những chủ trương, giải pháp thực hiện khoa học nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong thực hiện tốt chính sách thương binh, liệt sỹ và người có công với nước trong tình hình mới. 

   Trung tướng  Lê Văn Hân

Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sỹ Việt Nam

Nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1,2. Chủ tịch Hồ Chí Minh với công cuộc xây dựng và BVTQ. Nxb CAND. Hà Nội, 2002. tr1425-1426.

3. Hồ Chí Minh. Toàn tập, Nxb CTQG-ST, Hà Nội 2000, tập 5, tr175.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Kết luận Hội nghị Trung ương 5 (khoá XI), tháng 5/2012.

5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG-ST, H. 2016, tr136.