CNQP&KT - Nhà máy X51 (tên doanh nghiệp là Công ty TNHH Một thành viên Đóng và sửa tàu Hải Minh) đã trải qua hơn 45 năm xây dựng và phát triển. Vượt qua rất nhiều khó khăn, thử thách, Nhà máy đã trở thành một trong những đơn vị mạnh trong đóng mới, sửa chữa tàu quân sự và tàu kinh tế xuất khẩu, góp phần vào sự phát triển của ngành công nghiệp đóng tàu Việt Nam.

Ngày 26/10/1975, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập 5 vùng Duyên hải thuộc Quân chủng Hải quân, trong đó Xưởng Hải quân Nhà Bè là đơn vị thuộc Vùng 4 Duyên hải. Tiếp đó, ngày 6/12/1976, Bộ Tham mưu - Quân chủng Hải quân ra văn bản quy định phiên hiệu của Xưởng Hải quân Nhà Bè là Xưởng 51 - tiền thân của Nhà máy X51 ngày nay.

Từ những ngày đầu thành lập, Nhà máy X51 là đơn vị có nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật cho Quân chủng Hải quân; trực tiếp sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật cho hầu hết tàu trên chiến trường biên giới Tây Nam. Đồng thời, tham gia giúp đỡ nước bạn Lào và Campuchia, góp phần vào thắng lợi của cách mạng hai nước; được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất.

Trong giai đoạn thực hiện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nhà máy đã từng bước nâng cao năng lực đóng và sữa chữa nhiều gam tàu hiện đại, phục vụ nhiệm vụ quốc phòng và tham gia phát triển kinh tế. Từ năm 2009, Nhà máy X51 được điều chuyển nguyên trạng từ Quân chủng Hải quân về Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP). Trên cơ sở nhiệm vụ được giao là sản xuất, sửa chữa và đóng mới tàu quân sự; đồng thời tận dụng năng lực hiện có để sản xuất kinh tế, làm dịch vụ, Nhà máy đã chủ động đổi mới cơ chế quản lý, thực hiện chủ trương kết hợp quốc phòng với kinh tế, lấy sản xuất kinh tế để nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ quốc phòng. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Nhà máy quan tâm xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao bằng nhiều hình thức như: tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao tay nghề; liên kết với các trường nghề đào tạo mới, đào tạo lại; gửi cán bộ đi đào tạo tại các trường trong và ngoài Quân đội; đào tạo tiếp nhận chuyển giao công nghệ trong và ngoài nước; tổ chức các hội thi, hội thao gắn với tổ chức phong trào thi đua “luyện tay nghề - thi thợ giỏi”, xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao. Đến nay, Nhà máy có 35% cán bộ có trình độ trên đại học, 52% công nhân có bậc thợ từ 5/7 trở lên, 35 thợ hàn được cấp chứng chỉ quốc tế Lloyd’s, BV và ABS. Cùng với đó, Nhà máy từng bước đầu tư đổi mới dây chuyền công nghệ và trang - thiết bị, nhà xưởng như: Ụ chìm 5.000 tấn, cầu tàu 10.000 tấn, sàn nâng tàu 2.300 tấn… đưa vào sản xuất, nâng cao năng lực đóng mới và sửa chữa tàu.

Song song với công tác đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực, Nhà máy tiếp tục triển khai đồng bộ công tác kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất, đặc biệt đối với các gam tàu đòi hỏi công nghệ cao. Thực hiện nghiêm kỷ luật công nghệ, các quy chế, quy định về quản lý chất lượng sản phẩm; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện kịp thời những sai sót trước khi sản xuất, hạn chế lãng phí vật tư, lao động. Công tác tài chính, vật tư được quản lý chặt chẽ, minh bạch, ưu tiên vốn cho sản xuất, kinh doanh; các dự án đầu tư trọng điểm và mua sắm bảo đảm vật tư phục vụ sản xuất bảo đảm tiến độ, chất lượng, hạn chế vật tư tồn kho, phát huy hiệu quả đồng vốn sau đầu tư. Hoàn thiện hệ thống quy chế, quy định và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành, giám sát hoạt động sản xuất theo các tiêu chuẩn tiên tiến của thế giới; đẩy mạnh, cơ cấu lại chức năng nhiệm vụ của các phòng, ban, xí nghiệp, phân xưởng; sắp xếp, bố trí lại lực lượng lao động một cách hợp lý; quyết liệt thực hiện tinh giản bộ máy gián tiếp; nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp của cán bộ, công nhân viên, người lao động, thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Áp dụng và duy trì quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001-2015 và Chương trình Kaizen-5S.

Nhà máy đã vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, Huân chương Quân công hạng nhì, Huân chương Lao động hạng Ba...

Nhờ chiến lược phát triển đúng đắn và những giải pháp cụ thể,  Nhà máy đã tạo ra sức bứt phá về năng lực đóng mới và sửa chữa tàu, từng bước vươn lên làm chủ công nghệ, đóng mới và sửa chữa thành công nhiều loại tàu quân sự hiện đại, có yêu cầu kỹ thuật cao, hoạt động dài ngày trên biển, như: tàu vận tải quân sự, các loại tàu pháo, tàu phóng lôi, tàu tên lửa, tàu săn ngầm, tàu rà phá thủy lôi, tàu kéo cứu hộ, tàu tìm kiếm cứu nạn xa bờ, tàu kiểm ngư; cải hoán thành công một số tàu kéo thành tàu cứu hộ, cứu nạn tàu ngầm. Đặc biệt, Nhà máy đã có đủ năng lực sửa chữa lớn các lớp tàu quân sự hiện đại (kể cả phần vũ khí, trang bị kỹ thuật), như: tàu hộ vệ chống ngầm, tàu pháo, tàu quét mìn, tàu vận tải đổ bộ cỡ lớn, tàu ngầm Kilo…

Bên cạnh nhiệm vụ đóng mới và sửa chữa tàu quân sự, Nhà máy đã phát huy thế mạnh về năng lực công nghệ, đẩy mạnh hợp tác, liên doanh, liên kết, đóng mới các phương tiện vận tải thủy, phương tiện nổi có trọng tải đến 6.500 tấn, được các bạn hàng trong và ngoài nước đánh giá cao. Tiêu biểu là: tàu đánh cá ngừ đại dương cấp đông lớn nhất khu vực Đông Nam Á, tàu đa năng ứng phó sự cố tràn dầu trên biển, tàu chở dầu 3.000 tấn; tàu du lịch Aqua Nera, là loại tàu chuyên dụng hiện đại phục vụ khách tham quan, du lịch, hoạt động trên các tuyến sông khu vực Amazon - Nam Mỹ cho công ty du lịch nổi tiếng thế giới Aqua Expeditions. Ngoài ra, Nhà máy còn thực hiện các dịch vụ gia công và lắp dựng kết cấu thép, góp phần đảm bảo việc làm, thu nhập ổn định cho cán bộ, công nhân viên và người lao động. Các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh của Nhà máy từ năm 2015 đến nay đều có sự tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Trong đó, năm 2020, giá trị sản xuất của Nhà máy đạt trên 500 tỷ đồng, doanh thu đạt trên 500 tỷ đồng, giá trị tăng thêm đạt trên 139 tỷ đồng, thu nhập bình quân đạt gần 14 triệu/người/tháng.

Với những thành tích xuất sắc trên các mặt công tác, Nhà máy đã vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, Huân chương Quân công hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Ba; Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng, Quân chủng Hải quân và Tổng cục CNQP.

Nhà máy X51 đã làm chủ công nghệ đóng mới và sửa chữa thành công nhiều loại tàu quân sự hiện đại, có yêu cầu kỹ thuật cao, hoạt động dài ngày trên biển.

Trong những năm tới, để xây dựng, phát triển Nhà máy X51 theo hướng tiên tiến, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, Nhà máy xác định cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tập trung xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; phát huy quyền làm chủ của cán bộ, công nhân viên trong tham gia quản lý các hoạt động sản xuất, kinh doanh; tạo sự thống nhất cao về nhận thức, tư tưởng và hành động, xây dựng đơn vị ổn định, phát triển.

Hai là, tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực tổ chức, điều hành sản xuất; tập trung mọi nguồn lực đóng mới các gam tàu quân sự đảm bảo tiến độ, chất lượng; nghiên cứu, đề xuất triển khai các gam tàu chiến có hàm lượng kỹ thuật, công nghệ cao, trang bị vũ khí hiện đại phục vụ nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Ba là, huy động các nguồn vốn để tiếp tục đầu tư nâng cao năng lực sản xuất; đồng thời có chiến lược quy hoạch tổng thể để đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững lâu dài, trong đó ưu tiên đầu tư, thay thế các trang - thiết bị cũ, lạc hậu, đảm bảo đồng bộ, hiện đại.

Bốn là, tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới vào sản xuất; thực hiện nghiêm kỷ luật công nghệ, các quy chế, quy định về quản lý chất lượng sản phẩm; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện kịp thời những sai sót trước khi sản xuất, hạn chế lãng phí vật tư, lao động; quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2015, hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn 14.001: 2015, chương trình Kaizen - 5S, hệ thống quản lý môi trường, hệ thống an toàn sức khoẻ, nghề nghiệp và hệ thống quản lý năng lượng.

Năm là, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, gắn với việc bố trí, sử dụng đúng người, đúng việc và đúng chuyên môn được đào tạo; thực hiện tốt các chế độ, chính sách nhằm thu hút và gìn giữ cán bộ có chuyên môn giỏi.

Sáu là, đa dạng hóa sản phẩm đóng tàu nội địa, tàu xuất khẩu có giá trị kinh tế cao, phù hợp với năng lực công nghệ; đồng thời, đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, phát triển thị trường mới, có tiềm năng và thực hiện tốt chính sách hậu mãi.

Với định hướng và giải pháp đúng đắn, ý chí bền bỉ vượt khó và khả năng lao động sáng tạo của đội ngũ cán bộ, công nhân viên, người lao động, Nhà máy X51 sẽ tiếp tục vững bước phát triển, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trung tá, TS. MAI QUỐC TRƯỞNG

Giám đốc Nhà máy X51, Tổng công ty Ba Son