CNQP&KT - Việt Nam là quốc gia bị tàn phá nặng nề bởichiến tranh, nhiều nơi hiện vẫn bị ô nhiễm và chịu hậu quả nặng nề của bom mìn, vật nổ. Những năm gần đây, Trung tâm Rà phá bom mìn, thuộc Tổng công ty Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp quốc phòng (GAET), đã nỗ lực làm hồi sinh những "vùng đất chết”, giảm nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng con người và góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.

Tổng công ty GAET là doanh nghiệp quốc phòng - an ninh hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực, trong đó tập trung vào 3 nhiệm vụ cốt lõi: thương mại quân sự; kinh doanh - cung ứng vật liệu nổ công nghiệp; rà phá bom, mìn, vật nổ… Được Bộ Quốc phòng cấp giấy phép khảo sát, giám sát, dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ theo Quyết định số 6158/GP-BQP ngày 16/7/2015, những năm đầu hoạt động, GAET thực hiện khảo sát, giám sát thi công và thi công rà phá bom, mìn tại một số dự án nhỏ. Trước yêu cầu nhiệm vụ mới và tiềm năng phát triển của lĩnh vực đặc thù này, thực hiện Đề án Cơ cấu lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả Tổng công ty Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp quốc phòng theo Quyết định số 450/QĐ-BQP ngày 29/1/2019 của Bộ Quốc phòng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tổng công ty lần thứ V (nhiệm kỳ 2020 -2025), GAET xác định rà phá bom mìn, vật nổ là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển.

Hướng tới mô hình hoạt động chuyên nghiệp, uy tín, hiệu quả, tháng 4/2019, Trung tâm rà phá bom mìn của GAET được thành lập. Từ 2 đội thi công ban đầu, đến nay, đơn vị đã có biên chế 15 đội với hàng trăm kỹ thuật viên được đào tạo, huấn luyện bài bản và cấp chứng chỉ khảo sát, giám sát, thi công rà phá bom mìn, vật nổ, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ.

Với quan điểm “con người là then chốt, trang - thiết bị là công cụ hỗ trợ đắc lực”, thời gian qua, GAET đã chú trọng tiếp nhận, đào tạo đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật có năng lực chuyên môn tốt, có thâm niên trong lĩnh vực rà phá bom mìn để tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Tổng công ty đã phối hợp với các cơ quan, nhà trường để đào tạo, cấp chứng chỉ cho cán bộ, nhân viên dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ theo quy định. Trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2022, GAET đã tổ chức 66 lớp huấn luyện mới, huấn luyện cấp đổi chứng chỉ rà phá bom mìn cho 2.642 lượt người đảm bảo đúng quy định. Cùng với đó, GAET đầu tư các loại máy móc, thiết bị chuyên dụng, hiện đại, có tính năng kỹ thuật cao, như: máy dò, thuyền, xuồng, máy sói bùn cát, thiết bị lặn, máy nén khí... Với nguồn nhân lực chất lượng, lành nghề, giàu kinh nghiệm cùng với phương tiện, trang - thiết bị được đầu tư đồng bộ, hiện nay, GAET đã có đủ năng lực để tham gia và được chỉ định thầu các dự án lớn, như: dự án cao tốc Bắc Nam, sân bay, bến cảng, công trình phúc lợi an sinh xã hội... trong cả nước. Với phương châm “lấy tín làm trọng, lấy tầm làm chiến lược, nắm bắt cơ hội để phát triển”, GAET luôn xác định nhiệm vụ dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ và làm sạch diện tích đất bị ô nhiễm, hồi sinh những “vùng đất chết” sau chiến tranh là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Do đó, đơn vị luôn chủ động bám sát nhiệm vụ Bộ Quốc phòng, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP) giao, quyết liệt chỉ đạo kiện toàn tổ chức biên chế, bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng, xây dựng các quy định, quy chế quản lý hoạt động rà phá bom mìn. Trung tâm Rà phá bom mìn đã thực hiện nhiều dự án lớn, quan trọng; trong thi công đã bám sát và thực hiện nghiêm quy trình kỹ thuật, phương án kỹ thuật thi công. Thời gian qua, GAET đã triển khai khảo sát, lập phương án kỹ thuật thi công - dự toán, thi công và giám sát thi công hơn 200 công trình trên địa bàn cả nước, như: Dự án Cao tốc đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Dự án cao tốc đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu, Dự án Kết nối giao thông các tỉnh miền núi phía Bắc, Kè chống sạt lở sông Ba kết hợp phát triển hạ tầng đô thị (tỉnh Phú Yên)... Đơn vị đã tiến hành thu hồi và xử lý an toàn gần 2 tấn bom, mìn, vật nổ các loại, trả lại sự bình yên cho hơn 3.000 héc-ta đất tại các tỉnh, thành phố. Những kết quả bước đầu đã khẳng định uy tín và thương hiệu GAET trên “mặt trận mới”, được các chủ đầu tư và chính quyền địa phương đánh giá cao.

Trung tâm Rà phá bom mìn của GAET hiện có 15 đội với hàng trăm kỹ thuật viên được đào tạo, huấn luyện bài bản và cấp chứng chỉ khảo sát, giám sát, thi công rà phá bom mìn, vật nổ, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ.

(Nguồn: Phòng Chính trị, Tổng công ty GAET)

Có thể nói, sự cẩn trọng, chính xác, tỉ mỉ trong từng thao tác và không được phép mắc sai lầm là yêu cầu nghiêm ngặt đặt ra cho lực lượng dò tìm, xử lý bom mìn của GAET. Đây là ngành nghề luôn tiềm ẩn nguy hiểm, rủi ro rất cao, không có cơ hội rút kinh nghiệm, bởi mỗi sai lầm đều phải trả giá bằng xương máu và tính mạng của những người thực hiện nhiệm vụ. Do vậy, cán bộ, công nhân viên và người lao động của đơn vị phải có bản lĩnh tốt, tinh thần trách nhiệm cao, trình độ chuyên môn vững, có khả năng làm chủ và khai thác hiệu quả các trang - thiết bị hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Tuy là lĩnh vực mới nhưng với sự cố gắng, nỗ lực của Trung tâm Rà phá bom mìn, hoạt động này đang từng bước khẳng định hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của GAET. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, năng lực của đơn vị trong lĩnh vực này còn nhiều hạn chế so với tiềm năng phát triển, như: trang - thiết bị, máy móc thiếu đồng bộ; chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng đều, đặc biệt là thiếu đội ngũ cán bộ nòng cốt trong tiếp cận khai thác thị trường và tổ chức thực hiện nhiệm vụ; hoạt động quảng bá, xây dựng thương hiệu GAET đối với lĩnh vực này còn hạn chế, sức cạnh tranh còn thấp; công tác quy hoạch và hiệu quả hoạt động chưa tương xứng với tiềm năng phát triển. Vì vậy, để nâng cao năng lực cạnh tranh, trong thời gian tới, Tổng công ty GAET tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, quan điểm, đường lối của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương về kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế; nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu hóa các nguồn lực sẵn có để đẩy mạnh và thực hiện hiệu quả hoạt động khảo sát, rà phá bom mìn, vật nổ theo hướng trở thành một trong ba nhiệm vụ cốt lõi của đơn vị.

Hai là, tiếp tục đầu tư tăng năng lực rà phá bom mìn của đơn vị lên 20 đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng và tiếp nhận đội ngũ cán bộ chuyên môn kỹ thuật, nhất là đội ngũ kỹ thuật viên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ, làm chủ trang - thiết bị kỹ thuật, có đủ chuyên môn kỹ thuật và kinh nghiệm trong xử lý tình huống. Có chính sách đãi ngộ để thu hút, tuyển dụng nhân lực có trình độ tay nghề cao, nhiều kinh nghiệm; củng cố, kiện toàn tổ chức các ban, đội thi công theo hướng tinh, gọn, mạnh. Nâng cao năng lực hoạt động, thực hiện nhiệm vụ trên mọi địa hình, trong đó chú trọng việc thi công trên biển và nơi có mực nước sâu. Thực hiện đào tạo, đào tạo lại và cấp chứng chỉ đội trưởng, kỹ thuật viên, quản lý chất lượng, giám sát điều tra, khảo sát, rà phá bom mìn theo đúng quy định.

 

Đến nay, Tổng công ty GAET đã tham gia hơn 200 công trình; thu hồi và xử lý an toàn nhiều loại bom mìn, vật nổ, trả lại bình yên cho hơn 3.000 héc-ta đất tại các tỉnh, thành phố trong cả nước.

(Nguồn: Phòng Chính trị, Tổng công ty GAET)

Ba là, từng bước hiện đại hóa trang - thiết bị rà phá bom mìn, vật nổ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; ưu tiên đầu tư, mua sắm và tiếp cận những trang bị kỹ thuật mới, tiên tiến trên thế giới; nghiên cứu ứng dụng, tiếp thu, chuyển giao thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại, trong đó tập trung vào các nhóm: phát hiện, xử lý thu gom, tiêu hủy và vận chuyển, bảo hộ... Đẩy mạnh công tác nghiên cứu phát triển, làm chủ công nghệ trong rà phá bom mìn, bảo đảm phù hợp với điều kiện hoạt động.

Bốn là, tích cực, chủ động bám nắm, khai thác, tận dụng và duy trì tốt mối quan hệ với các bộ, ngành, địa phương và các chủ đầu tư. Đẩy mạnh công tác quảng bá, phát triển thị trường, đầu tư xây dựng hình ảnh, xúc tiến thương mại, mở rộng địa bàn, chủ động phối kết hợp với địa phương, khu vực còn nhiều bom mìn để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ.

Năm là, nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng dịch vụ. Tuân thủ quy trình, thủ tục, hồ sơ theo quy định. Tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình. Thực hiện nghiêm quy trình kỹ thuật, phương án kỹ thuật thi công theo quy định, đảm bảo an toàn tuyệt đối về mọi mặt.

Những kết quả bước đầu trong tiến hành “nhiệm vụ đặc biệt” rà phá bom mìn để làm hồi sinh những "vùng đất chết” là tiền đề quan trọng để Tổng công ty GAET tiếp tục thực hiện tốt hơn nhiệm vụ mang tính “lưỡng dụng”, vừa phục vụ quốc phòng - an ninh, vừa góp phần phát triển kinh tế đất nước.

Đại tá, ThS. PHẠM ANH TÚ

Phó tổng giám đốc Tổng công ty Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp quốc phòng