CNQP&KT - Sản xuất hàng kinh tế không phải là thế mạnh của Nhà máy Z195. Tuy vậy, đã có những tín hiệu vui khi Nhà máy vừa nghiên cứu sản xuất thành công 2 sản phẩm kinh tế mới, đó là: viên nén năng lượng cao và cồn thạch.

Hiện nay, Nhà máy Z195 (thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng - CNQP) có đủ năng lực sản xuất, đáp ứng được hầu hết các loại thuốc phóng, thuốc nổ mạnh cho sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật của Quân đội và hướng tới xuất khẩu. Những năm qua, tận dụng năng lực dôi dư của dây chuyền sản xuất quốc phòng, Nhà máy đã sản xuất và đưa ra thị trường 4 sản phẩm kinh tế là: Axit nitric, Nitrôxenlulo (NC) công nghiệp, Ête êtylic và Amôni Nitrat. Trong đó, Axit nitric và Amôni Nitrat là 2 sản phẩm mũi nhọn, đóng góp tỷ trọng lớn nhất trong doanh thu và lợi nhuận kinh tế của Nhà máy.

Trên thực tế, hầu hết các sản phẩm kinh tế hiện có của Z195 đều mang tính độc quyền trong nước nhưng thị phần còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là sản phẩm sản xuất trên các dây chuyền sản xuất quốc phòng, thiếu đồng bộ, quy mô thiết bị, nhà xưởng, công suất dây chuyền thấp, chưa phù hợp cho sản xuất công nghiệp với lô loạt lớn. Những năm gần đây, sản lượng hàng quốc phòng tăng cao, trong khi công suất các dây chuyền chỉ đủ đáp ứng cho quốc phòng, dẫn đến không đủ năng lực sản xuất sản phẩm kinh tế. Cùng với đó, do ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghệ hóa chất đặc thù, Nhà máy Z195 phải nhập một số nguyên vật liệu đầu vào với giá cao, làm hạn chế khả năng cạnh tranh với sản phẩm cùng loại của nước ngoài. Vì thế, việc nghiên cứu phát triển sản phẩm kinh tế mới luôn được lãnh đạo, chỉ huy Nhà máy Z195 quan tâm nhằm mục tiêu đa dạng hóa sản phẩm, phát triển đồng đều, vững chắc cả hai nhiệm vụ sản xuất quốc phòng và kinh tế.

Đại tá Lê Thanh Yên, Giám đốc Nhà máy Z195, cho biết: Cùng với duy trì và nâng cao chất lượng các sản phẩm kinh tế hiện có, Nhà máy quyết tâm đẩy mạnh nghiên cứu phát triển sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu thị trường; đặc biệt là khuyến khích, tạo môi trường thuận lợi để đội ngũ cán bộ kỹ thuật trẻ phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển sản phẩm mới.

Vẫn theo Giám đốc Nhà máy, khi 2 sản phẩm kinh tế mới là viên nén năng lượng cao và cồn thạch được nghiên cứu thành công, lãnh đạo, chỉ huy Nhà máy chưa vội tính đến hiệu quả kinh tế, mà “cái được” và rất đáng mừng khi chủ nhiệm đề tài đều là 2 kỹ sư tuổi đời còn rất trẻ, thâm niên công tác ở Nhà máy mới được… 2 năm. Nói vậy để thấy, dù là ai, ở cương vị nào đều có cơ hội cống hiến, phát triển tại Z195.

Viên nén năng lượng cao đồng bộ với bếp gấp nhỏ gọn có thể được trang bị cho mỗi quân nhân làm nhiên liệu đun nước, nấu ăn nhanh trong quá trình hành quân, công tác.

Đi sâu tìm hiểu về đề tài nghiên cứu chế tạo cồn thạch, chúng tôi được chủ nhiệm đề tài - kỹ sư Nguyễn Ngọc Sơn, trợ lý Phòng Kỹ thuật công nghệ Nhà máy Z195, giới thiệu: Cồn thạch là dạng dung dịch đông đặc của cồn được sử dụng làm nhiên liệu đốt, đun nóng, làm chín thức ăn phục vụ đời sống người dân. Do tồn tại ở dạng gel, nên việc vận chuyển rất dễ dàng, thích hợp sử dụng trong các trường hợp như du lịch, cắm trại và các hoạt động ngoài trời. Khi cháy, loại nhiên liệu này không sinh ra khói, không làm ảnh hưởng đến thực phẩm và sức khỏe của con người. Vì vậy, nhu cầu của thị trường đối với sản phẩm này là rất lớn. Từ thực tế đó, nhóm thực hiện đề tài đã phát huy lợi thế của Nhà máy là sản xuất được các nguyên liệu tạo nên cồn thạch như dẫn xuất của xenlulô, cồn (mêtylic và êtylic), phụ gia đông tụ (bột nhôm nitrat, bột đồng nitrat)… để nghiên cứu sản xuất thành công cồn thạch. Sản phẩm của đề tài đạt chỉ tiêu chất lượng tương đương các sản phẩm phổ biến trên thị trường.

Đối với sản phẩm viên nén năng lượng cao, do kỹ sư Hà Anh Dũng, trợ lý Phòng Kiểm nghiệm (KCS) làm chủ nhiệm đề tài, tính ưu việt thể hiện ở chỗ nguyên liệu được sử dụng thành phần chính là Hexamin, hiện được sử dụng để sản xuất sản phẩm quốc phòng tại Nhà máy. Trong quá trình chuẩn bị nguyên liệu để sản xuất, một lượng lớn Hexamin không hợp cách được loại bỏ ở công đoạn sấy, sàng. Lượng Hexamin này hiện được bán lại với giá rẻ, gây lãng phí. Do vậy, việc sản xuất được viên nén năng lượng cao từ lượng Hexamin này sẽ cung cấp cho thị trường sản phẩm có giá thành rẻ hơn hàng nhập khẩu. Đặc biệt, sản phẩm có thể sử dụng đồng thời cho mục đích dân sinh và quân sự. Viên nén năng lượng cao đồng bộ với bếp gấp nhỏ gọn có thể phục vụ du lịch, cắm trại, hoạt động ăn uống ngoài trời và có thể được trang bị cho mỗi quân nhân làm nhiên liệu đun nước, nấu ăn nhanh trong quá trình hành quân, công tác.

Có thể nói, hiệu quả nghiên cứu của 2 đề tài đã được chứng minh bằng sản phẩm cụ thể với đầy đủ tính năng, công dụng. Hai sản phẩm viên nén năng lượng cao và cồn thạch cũng có nhiều triển vọng phát triển khi được đón nhận qua các hoạt động “thăm dò thị trường” ở quy mô nội bộ và trên địa bàn lân cận. Tuy nhiên, để tiếp cận và đủ sức cạnh tranh trên thị trường, Nhà máy cần có các giải pháp đồng bộ để ổn định công nghệ, tiết giảm chi phí sản xuất, xây dựng giá thành hợp lý để hai sản phẩm mang thương hiệu Z195 này sớm “phủ rộng” thị trường.

Bài và ảnh: NGUYÊN KHÔI