CNQP& KT- Chiều 28/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.

Phát biểu tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao chất lượng của dự án luật, cho rằng dự án luật đã bám sát chủ trương của Đảng về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh (CNQP, AN) theo hướng tự chủ, tự cường, hiện đại, lưỡng dụng, bảo đảm sự tham gia của các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp, khắc phục được hạn chế, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn.

Khuyến khích cá nhân phát triển tàu ngầm mini, phương tiện bay cá nhân

Bày tỏ đồng tình với nhiều nội dung của dự thảo luật, đại biểu Đinh Văn Thê (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai) cho rằng, phát triển CNQP, AN theo hướng lưỡng dụng là chủ trương rất đúng của Đảng ta. Tuy nhiên, dự thảo luật hiện nay chỉ có khái niệm công nghệ lưỡng dụng quy định tại Điều 2 và một số cơ chế, chính sách về phát triển CNQP, AN theo hướng lưỡng dụng được quy định tại khoản 4 Điều 4, khoản 3 Điều 6, khoản 1 Điều 17 và các điều khoản khác. Do nằm ở nhiều điều khoản nên gây khó khăn và khó hiểu cho việc nghiên cứu, áp dụng. Vì vậy, đại biểu đề nghị nên dành 1 mục hoặc 1 điều quy định về tính lưỡng dụng CNQP, AN; trong đó làm rõ khái niệm và nội hàm của tính lưỡng dụng.

Đại biểu Đinh Văn Thê cũng phân tích, tính lưỡng dụng thể hiện ở các cơ sở CNQP, AN nòng cốt ngoài việc tạo ra các sản phẩm phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh (QP, AN) còn tận dụng một phần cơ sở vật chất, kỹ thuật, hệ thống dây chuyền công nghiệp tạo ra các sản phẩm phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Ngược lại, các cơ sở công nghiệp có thể tham gia nghiên cứu, chế tạo sản xuất các sản phẩm phục vụ nhiệm vụ QP, AN.

Đối với các sản phẩm đặc thù vừa phục vụ nhiệm vụ QP, AN, vừa phục vụ dân sinh, như: máy bay, tàu thủy cao tốc, tàu ngầm, máy bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ... đại biểu Đinh Văn Thê đề nghị cần có quy định về việc liên doanh, liên kết, thẩm quyền phê duyệt, chế độ, chính sách đặc thù. Bởi, thời gian qua, nhiều tổ chức, cá nhân phát triển tàu ngầm mini, tàu lặn, tàu cao tốc, phương tiện bay cá nhân... nếu thành công, đây là sản phẩm rất hữu ích, vừa phục vụ dân sinh, vừa phục vụ QP, AN. Đây là sản phẩm lưỡng dụng, đặc thù, do vậy, Luật cần có quy định cụ thể để vừa khuyến khích tổ chức, cá nhân sáng tạo, đóng góp nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, vừa quản lý chặt chẽ để bảo đảm an toàn, an ninh quốc gia.

Cần quy định cụ thể về mô hình tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Về quy định tổ hợp CNQP, đại biểu Đinh Văn Thê đề nghị cần quy định cụ thể về mô hình tổ hợp CNQP và tổ hợp CNQP công nghệ cao trong dự án Luật. Mặc dù là nhiệm vụ rất khó khăn, đặt ra yêu cầu cho phát triển CNQP trong thời gian tới, nhưng Đại hội Đảng lần thứ XIII và Nghị quyết số 08 của Bộ Chính trị đã xác định: "Tổ chức lại cơ sở công nghiệp quốc phòng nòng cốt, tiến tới thành lập tổ hợp công nghiệp quốc phòng bảo đảm tinh, gọn, hiệu quả, tiên tiến, hiện đại".

“Việc xây dựng các tổ hợp CNQP công nghệ cao, vừa đáp ứng yêu cầu phát triển CNQP của đất nước trong tình hình mới, vừa phù hợp với xu thế phát triển của thế giới" - Đại biểu Đinh Văn Thê nhấn mạnh. Do vậy, Luật cần xác định rõ phương thức liên kết, hợp tác, phân công, chuyên môn hóa, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp trong nghiên cứu, sản xuất hệ thống vũ khí, trang bị kỹ thuật; đồng thời, Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia liên kết này.

Trong báo cáo giải trình, tiếp thu ngày 13/10/2023 của Chính phủ đã có phương án bổ sung quy định này vào dự thảo Luật. Theo đó, đã có 2 khái niệm: Tổ hợp CNQP Việt Nam và tổ hợp CNQP công nghệ cao, lưỡng dụng, nhưng chưa có nội hàm cụ thể. Vì vậy, đại biểu Đinh Văn Thê đề nghị nghiên cứu nội hàm quy định này trong dự thảo Luật, tạo cơ sở pháp lý để CNQP triển khai thực hiện trong thời gian tới. Đặc biệt là chú ý đến xác định lộ trình, nguyên tắc, thẩm quyền, chính sách đối với việc tổ chức tổ hợp CNQP.

Nhất trí với đại biểu Đinh Văn Thê, đại biểu Trần Thị Hoa Ry (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bạc Liêu) đề nghị ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu và nên thể chế thêm về tổ hợp CNQP công nghệ cao theo hướng: quy định liên kết các doanh nghiệp quốc phòng nhất là tập đoàn quốc phòng, tổ hợp CNQP là hạt nhân, nòng cốt nhằm thu hút sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp trong nghiên cứu về sản xuất vũ khí, phương tiện kỹ thuật quân sự để có cơ sở áp dụng trong thực tiễn.

Quy định rõ về chính sách đặc thù

Đại biểu Khuất Việt Dũng (đoàn Hà Nội) bày tỏ sự nhất trí cao về việc cần thiết ban hành Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp (CNQP, AN và ĐVCN) trên cơ sở kế thừa các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Dự thảo Luật bổ sung nhiều chính sách đặc thù vượt trội nhằm thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển CNQP, AN và ĐVCN. Đó là xây dựng, phát triển CNQP, AN hiện đại, lưỡng dụng, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội.

Đại biểu Khuất Việt Dũng cũng đề nghị bổ sung thêm 2 điều vào Chương 1 về định danh các chính sách, đặc biệt là chính sách đặc thù trong xây dựng và phát triển CNQP, AN và ĐVCN làm cơ sở triển khai các chương sau, như chính sách về quy hoạch; thu hút nhân tài, giao nhiệm vụ đặt hàng, đấu thầu trong sản xuất quốc phòng an ninh; huy động tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động CNQP, AN và ĐVCN…

Cùng với đó, theo đại biểu cần thêm điều quy định về áp dụng nội dung Luật CNQP, AN và ĐVCN để xử lý sự xung đột trong trường hợp còn các các vấn đề khác nhau của dự thảo Luật này với pháp luật hiện hành và pháp luật được ban hành sau này. Điều này nhằm bảo đảm tính đặc thù, vượt trội được quy định trong dự thảo Luật, vừa bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Về quy hoạch CNQP, AN, đại biểu Khuất Việt Dũng cho rằng, cần lập một quy hoạch duy nhất là Quy hoạch xây dựng và phát triển CNQP, không nên xây dựng hai quy hoạch (Quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng; Quy hoạch xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh) để tránh dàn trải trong đầu tư.

Tin, ảnh: THÙY DƯƠNG