CNQP&KT - Trong hành trình 35 năm xây dựng và phát triển, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Đảng ủy, Thủ trưởng Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP), Bộ Tham mưu luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng là cơ quan tham mưu chiến lược trong xây dựng và phát triển CNQP.

Bộ Tham mưu tiền thân là Vụ Kế hoạch, thuộc Tổng cục CNQP và Kinh tế (nay là Tổng cục CNQP), được thành lập ngày 24/4/1989. Trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, Bộ Tham mưu luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự nghiệp xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung và ngành CNQP Việt Nam nói riêng.

Thời điểm Bộ Tham mưu ra đời là những năm đầu tiên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta nỗ lực thực hiện công cuộc đổi mới đất nước. Nhiệm vụ xây dựng và phát triển CNQP được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đặc biệt quan tâm, thể chế hóa một ngành công nghiệp quan trọng đặc thù của đất nước. Ngành CNQP đã được tổ chức lại, hình thành theo một hệ thống riêng với nhiệm vụ chính là đảm bảo nghiên cứu sản xuất, cải tiến, cải biên vũ khí, trang bị cho quân đội và chuyển từ cơ chế quản lý bao cấp sang cơ chế hạch toán kinh doanh kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Bộ Tham mưu đã tích cực tham mưu giúp Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục CNQP triển khai nhiều biện pháp lớn để phát triển theo định hướng mới, mục tiêu mới. Từ đó, Tổng cục CNQP đã có bước tiến quan trọng trong sản xuất quốc phòng và kinh tế. Nhiều sản phẩm vũ khí trong chương trình vũ khí bộ binh trang bị cho sư đoàn bộ binh đã được Tổng cục hoàn thành.

Đặc biệt, để đẩy mạnh phát triển trong giai đoạn mới, Bộ Tham mưu đã tham mưu với Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục CNQP báo cáo Quân ủy Trung ương, đề xuất Bộ Chính trị ban hành 4 nghị quyết chuyên đề về xây dựng và phát triển CNQP (Nghị quyết số 05-NQ/TW năm 1993, Nghị quyết số 27-NQ/TW năm 2003, Nghị quyết số 06-NQ/TW năm 2011 và gần đây là Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 26/1/2022 về đẩy mạnh phát triển CNQP đến năm 2030 và những năm tiếp theo). Các nghị quyết này đều xác định quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu nhằm phát triển CNQP, phù hợp với từng giai đoạn lịch sử.

Trên cơ sở các nghị quyết của Bộ Chính trị, với chức năng nhiệm vụ được giao, Bộ Tham mưu đã tích cực, chủ động triển khai thực hiện, nổi bật là: Trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Tham mưu đã tham mưu với Tổng cục, Bộ Quốc phòng ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết và tổ chức thực hiện. Từ đó, năng lực CNQP được tăng cường, chất lượng và tính đồng bộ của sản phẩm do CNQP sản xuất, sửa chữa được nâng cao. CNQP đã nghiên cứu, sản xuất thêm được nhiều loại vũ khí, đạn dược cho lục quân; bước đầu đóng được tàu quân sự cỡ nhỏ cho Hải quân, bộ đội biên phòng và sửa chữa được nhiều loại vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT) có trong trang bị. Tiềm lực nghiên cứu, cải tiến VKTBKT được nâng cao, tạo tiền đề cho CNQP phát triển trong giai đoạn sau.

Trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW của Bộ Chính trị cũng ghi nhận nhiều dấu ấn nổi bật, đó là Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo Nhà nước về xây dựng và phát triển CNQP. Đặc biệt, năm 2008, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh CNQP, khẳng định vị trí, vai trò của CNQP trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; sau đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đã nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về CNQP. Tổ chức lực lượng CNQP được kiện toàn; ngành đóng tàu quân sự từng bước phát triển đồng bộ, vững chắc. CNQP đã sản xuất được hầu hết vũ khí cho sư đoàn bộ binh đủ quân; chất lượng sản phẩm quốc phòng được nâng cao, trong đó có một số sản phẩm hiện đại, đạt trình độ tiên tiến của thế giới, đáp ứng một phần VKTBKT cho Quân đội.

Còn với Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết, phê duyệt Quy hoạch xây dựng và phát triển CNQP; các kế hoạch 5 năm xây dựng và phát triển CNQP giai đoạn 2011-2015, Chương trình mục tiêu xây dựng và phát triển CNQP giai đoạn 2016-2020, tương ứng với từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bộ Tham mưu Tổng cục CNQP đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba; Huân chương Lao động hạng Ba; nhiều năm được Thủ tướng Chính phủ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tặng Cờ thi đua.

(Nguồn: Ban Chính trị, Bộ Tham mưu)

Trong đó, Chương trình CNQP được Quốc hội xác định là một trong 21 chương trình mục tiêu giai đoạn 2016-2020. Ban Chỉ đạo Nhà nước về xây dựng và phát triển CNQP được phát triển thành Ban Chỉ đạo Nhà nước về xây dựng và phát triển CNQP, an ninh. Bộ Chính trị thông qua Đề án đẩy mạnh phát triển CNQP, an ninh đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Từ đó, nhiệm vụ phát triển CNQP được đẩy mạnh với các giải pháp quyết liệt, hiệu quả, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, nhất là trong Quân đội. CNQP trở thành nội dung quan trọng trong Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc; trở thành một bộ phận quan trọng của công nghiệp quốc gia.

Năng lực CNQP đã có bước phát triển vượt bậc, làm chủ thiết kế, sản xuất, sửa chữa được hầu hết các loại vũ khí, khí tài, đạn dược trang bị cho sư đoàn bộ binh đủ quân và nhiều chủng loại VKTBKT hiện đại cho các quân, binh chủng. Chất lượng VKTBKT do CNQP sản xuất, sửa chữa ngày càng nâng cao, tạo được niềm tin cho bộ đội sử dụng. Việc bảo đảm VKTBKT chuyển dần từ mua sắm, lắp ráp sang làm chủ nghiên cứu thiết kế, chế tạo, sản xuất trong nước. Bên cạnh đó, CNQP đã chủ động nghiên cứu, phát triển các sản phẩm, dịch vụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bước đầu xuất khẩu các chi tiết, cụm chi tiết súng bộ binh, thuốc nổ; một số sản phẩm kinh tế xuất khẩu chiếm lĩnh được thị trường nước ngoài. 

Đối với triển khai thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ Tham mưu đã tham mưu với Tổng cục, Bộ Quốc phòng báo cáo Chính phủ ban hành Chương trình hành động, Bộ Quốc phòng ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết. Hiện đang tập trung triển khai các đề án nghiên cứu, sản xuất vũ khí, trang bị chiến lược, hiện đại cho Quân đội; điều chỉnh tổ chức lực lượng; hoàn thiện hệ thống pháp luật về CNQP để thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước và đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp với thực tiễn phát triển CNQP, an ninh.

Với những thành tích xuất sắc, tiêu biểu trong hành trình 35 năm xây dựng và phát triển, Bộ Tham mưu Tổng cục CNQP đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba; Huân chương Lao động hạng Ba; Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua; Quân ủy Trung ương tặng 2 Cờ thi đua; Bộ Quốc phòng tặng 9 Cờ thi đua; nhiều tập thể, cá nhân được Đảng, Nhà nước và Quân đội trao tặng phần thưởng cao quý.

Những năm tới, hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, song tình hình thế giới thay đổi hết sức nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, toàn diện. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tiếp tục phát triển mạnh mẽ, tạo đột phá trên nhiều lĩnh vực, nhưng cũng đặt ra nhiều nguy cơ, thách thức về quốc phòng, an ninh. Sự xuất hiện của các loại VKTBKT tinh vi làm thay đổi tổ chức quân đội, hình thái, phương thức tiến hành chiến tranh đặt ra những yêu cầu phát triển ngày càng cao đối với CNQP Việt Nam. Để đẩy mạnh phát triển CNQP tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, gắn kết chặt chẽ và trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia, Bộ Tham mưu đã chủ động tham mưu với Tổng cục CNQP thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về CNQP, tập trung vào một số mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục quán triệt và bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ theo Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị; chủ động rà soát, cụ thể hóa, xây dựng các đề án, kế hoạch phát triển CNQP phù hợp với tình hình thực tiễn để triển khai thực hiện trong những năm tới.

Hai là, đổi mới tư duy, giải pháp về tổ chức, cơ chế quản lý CNQP. Hoàn thành xây dựng Luật CNQP, an ninh và động viên công nghiệp; trong đó, tập trung nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách để tạo hành lang pháp lý thực hiện đẩy mạnh phát triển CNQP; đổi mới, sắp xếp hệ thống cơ sở CNQP phù hợp đặc thù CNQP và gắn với phương thức tác chiến của Quân đội, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tiếp tục chuyển hoạt động của một số viện nghiên cứu sang mô hình tự chủ về tài chính, gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu thiết kế với sản xuất. Thực hiện hiệu quả các chương trình đào tạo và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, các chuyên gia giỏi cho xây dựng và phát triển CNQP; tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học - công nghệ chất lượng cao cho những ngành đặc thù, nhất là các chuyên gia đầu ngành.

Ba là, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng có hiệu quả thành tựu, tiến bộ khoa học - công nghệ, nhất là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, lựa chọn phát triển công nghệ mũi nhọn và các sản phẩm có tính đột phá; làm chủ các công nghệ nền, công nghệ lõi để tạo chuyển biến, đổi mới công nghệ sản xuất, sửa chữa, cải tiến, hiện đại hóa VKTBKT, tạo sự tăng trưởng cả về số lượng, chủng loại mới, có tính năng chiến - kỹ thuật cao. Ưu tiên phát triển các chuyên ngành, lĩnh vực lưỡng dụng thuộc thế mạnh của CNQP để từng bước chuyển giao công nghệ cho công nghiệp dân sinh, tạo sự lan tỏa, dẫn dắt công nghiệp quốc gia.

Bốn là, mở rộng phạm vi hợp tác quốc tế, tiếp thu, làm chủ công nghệ nhằm tạo đột phá trong sản xuất các loại VKTBKT tiên tiến, hiện đại. Đẩy mạnh liên doanh, liên kết, chuyển giao công nghệ, hợp tác cùng nghiên cứu phát triển và sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của CNQP với các đối tác nước ngoài. Đồng thời, tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá và xây dựng thương hiệu sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm do CNQP sản xuất.

Năm là, huy động có hiệu quả tiềm lực khoa học - công nghệ quốc gia, công nghiệp dân sinh cho xây dựng, phát triển CNQP. Kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP trong chiến lược xây dựng, phát triển của các bộ, ngành, địa phương; trong đó, triển khai một số dự án liên doanh, liên kết với các cơ sở dân sinh nhằm mục đích phục vụ CNQP. Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực của các thành phần kinh tế, kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, các nguồn vốn hợp pháp khác... để đầu tư phát triển CNQP.

Tham mưu chiến lược trong xây dựng, phát triển CNQP là nhiệm vụ hết sức nặng nề, khó khăn và phức tạp. Trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, đội ngũ cán bộ, đảng viên Bộ Tham mưu luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, xác định rõ yêu cầu nhiệm vụ và quyết liệt trong tổ chức thực hiện; luôn tham mưu "trúng, đúng, kịp thời" về chiến lược xây dựng và phát triển CNQP. Thời gian tới, Bộ Tham mưu phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, xứng đáng là cơ quan tham mưu trung tâm giúp Tổng cục CNQP, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đẩy mạnh phát triển CNQP, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng LƯƠNG THANH CHƯƠNG

Phó Chủ nhiệm - Tham mưu trưởng Tổng cục Công nghiệp quốc phòng