CNQP&KT - Hiện nay, chiến lược "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch đã có những động thái mới, ngày càng lộ rõ tính chất phản động, tinh vi hơn. Nhận diện, vạch trần âm mưu, thủ đoạn mới của chiến lược này có ý nghĩa quan trọng trong đấu tranh phòng, chống "diễn biến hòa bình" ở Việt Nam.

"Diễn biến hòa bình" là chiến lược cơ bản của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch nhằm lật đổ chế độ chính trị - xã hội của các nước tiến bộ, trước hết là các nước xã hội chủ nghĩa từ bên trong, chủ yếu bằng các biện pháp phi quân sự. Trong bối cảnh tình hình chính trị thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó đoán định hiện nay, các nước lớn điều chỉnh chiến lược, vừa hợp tác vừa đấu tranh, kiềm chế, thỏa hiệp lẫn nhau; chiến lược "diễn biến hòa bình" có những động thái mới hết sức tinh vi, nguy hiểm trên nhiều phương diện:

Thứ nhất, chủ thể, lực lượng tiến hành và đối tượng chống phá đã có sự mở rộng, đa dạng, phức tạp và không đồng nhất.

Hiện nay, chủ thể tiến hành "diễn biến hòa bình" ngoài chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch thì còn có các nước theo chủ nghĩa cường quyền, bá quyền, bành trướng và chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, cực đoan. Để tranh giành ảnh hưởng, xác lập quyền lực, vị thế, một số nước lớn lợi dụng các hoạt động đầu tư kinh tế, thương mại, quan hệ quốc tế quanhệ quốc tế để thâu tóm các tổ chức, diễn đàn quốc tế; tăng cường lôi kéo, ép buộc, kiềm chế, khuất phục các nước khác; làm cho các nước nhỏ phải phụ thuộc vào mình như là "sân sau", "bước đệm", "vùng đệm". Thậm chí trong một số trường hợp sẽ công khai can thiệp vào công việc nội bộ, lật đổ hoặc thay đổi bộ máy lãnh đạo của nước khác theo hướng phục vụ lợi ích cho chúng. Đối tượng chống phá cũng có sự phát triển, mở rộng đó là những nước có độc lập, chủ quyền, với bộ máy cầm quyền không thân thiện, gần gũi, "không cùng quỹ đạo", không tuân theo sự chỉ đạo của chúng hoặc không có lợi cho chúng. Đặc biệt, trọng tâm của chiến lược "diễn biến hòa bình" hiện nay tập trung chống phá các nước có vị thế địa – chính trị và địa – kinh tế chiến lược; các nước nằm ở vị trí "nhạy cảm", trên những khu vực còn tồn tại bất đồng, tranh chấp về lợi ích, chủ quyền, quyền chủ quyền... Vì vậy, mục tiêu của "diễn biến hòa bình" còn nhằm thay đổi bộ máy cầm quyền, tính chất quốc gia, dân tộc của nước khác theo hướng có lợi cho chủ thể. Do đó, động cơ chính trị của chiến lược "diễn biến hòa bình" không chỉ là đấu tranh về ý thức hệ chính trị mà còn đấu tranh vì lợi ích dân tộc hẹp hòi, bành trướng, bá quyền, cường quyền nước lớn.

Thứ hai, phương thức chống phá chuyển trọng tâm từ bên ngoài tác động vào bên trong, tiến hành các hoạt động chống đối tại chỗ, thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ.

Hiện nay, chủ thể của "diễn biến hòa bình" tìm mọi cách khai thác và khoét sâu những mâu thuẫn trong nội bộ đối phương; triệt để lợi dụng những sơ hở, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành xã hội để thúc đẩy hành động. Thực tiễn cho thấy, mỗi khi đối phương diễn ra các sự kiện chính trị trọng đại, xuất hiện các "điểm nóng", vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có nguy cơ bất ổn về chính trị - xã hội, các chủ thể của "diễn biến hòa bình" tìm mọi cách móc nối, lôi kéo, thu thập thông tin tình báo, đẩy mạnh các thủ đoạn chống phá; sử dụng chính con người, lực lượng, phương tiện của đối phương để kích động những phần tử chống đối ở bên trong; kết hợp công khai với bí mật, hợp pháp với bất hợp pháp; thực hiện tiến công toàn diện, có trọng điểm. Trong đó, lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa luôn là khâu trọng tâm, đột phá; kinh tế là mũi nhọn; dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền là "ngòi nổ"; ngoại giao để hỗ trợ; quân sự để răn đe; khi điều kiện và thời cơ cho phép "diễn biến hòa bình" kết hợp với bạo loạn lật đổ, can thiệp vũ trang, chiến tranh ủy nhiệm, chiến tranh xâm lược... để nhanh chóng đạt được mục tiêu chiến lược. Cách thức tiến hành của chúng rất công phu, bài bản nhằm che đậy bản chất phản động, làm cho đối phương mơ hồ, mất tinh thần cảnh giác cách mạng, không nhận rõ âm mưu, thủ đoạn chống phá, từng bước dẫn đến "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ... Cuối cùng là sự chuyển hóa và sụp đổ chế độ chính trị xã hội giống như một hiện tượng tự thân, tất yếu, hợp quy luật.

Thứ ba, biện pháp thực hiện chuyển sang coi trọng sử dụng "quyền lực mềm" thay cho chính sách "cây gậy" và "củ cà rốt".

Đây là biện pháp mới, rất linh hoạt và mang tính tổng hợp cả về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, ngoại giao, quân sự, an ninh... Thực hiện chống phá toàn diện, có trọng điểm và ngày càng coi trọng sử dụng "quyền lực mềm" (quyền lực thông minh) thông qua các "công cụ mềm" đó là lợi dụng các vấn đề về văn hóa - xã hội, dân tộc, tôn giáo, nhất là vấn đề tự do, dân chủ, nhân quyền… Cùng với phương thức "thẩm thấu hòa bình", giành chiến thắng mà không cần phát động chiến tranh, tìm mọi cách tạo ra những khó khăn, phức tạp, bất ổn, khủng hoảng ngay trong nội bộ đối phương. Bên ngoài kết hợp gia tăng sức ép, lôi kéo, gây ảnh hưởng có lợi, tiến tới thay đổi bộ máy cầm quyền hoặc lật đổ chế độ chính trị xã hội, với những thủ đoạn rất tinh vi, khó nhận diện. Chủ thể "diễn biến hòa bình" tìm mọi cách lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc bằng vật chất, tiền của; "thả lợi ích" qua các hợp đồng kinh tế - thương mại; núp dưới danh nghĩa viện trợ nhân đạo, từ thiện; kêu gọi mở rộng dân chủ; đòi thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập; thành lập tổ chức xã hội dân sự, các hội, nhóm, tiến hành tấn công mạng… để xâm nhập, thao túng khống chế về kinh tế - tài chính; từng bước ép buộc đối phương lệ thuộc về chính trị. Nhịp điệu tiến hành từ từ, không ồn ào theo kiểu "mưa dần thấm lâu"; nhìn hình thức bên ngoài có vẻ ít khốc liệt, không rầm rộ, không tàn phá như hành động chiến tranh quân sự nhưng thực tế làm cho đối phương "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" và mục ruỗng, sụp đổ từ bên trong; hữu hiệu hơn chính sách "cây gậy" và "củ cà rốt" trước kia rất nhiều lần.

Trọng tâm của chiến lược "diễn biến hòa bình" hiện nay tập trung chống phá các nước có vị thế địa – chính trị và địa – kinh tế chiến lược; các nước nằm ở vị trí "nhạy cảm", trên những khu vực còn tồn tại bất đồng, tranh chấp về lợi ích, chủ quyền, quyền chủ quyền...

Thứ tư, "diễn biến hòa bình" đã phát triển cao đến mức có thể là coi là "công nghệ" gắn với "công nghệ lật đổ", "hợp pháp".

Thời gian gần đây, sau khi tiến hành "cách mạng màu" ở các nước Đông Âu và "mùa xuân Ả Rập" lật đổ bộ máy cầm quyền ở các nước Đông - Bắc Phi, "diễn biến hòa bình" tiếp tục có những động thái mới tinh vi, thâm độc hơn; có bước phát triển cao đến mức có thể coi là "công nghệ lật đổ", có vẻ "hợp pháp" vì thường diễn ra cùng với một cuộc bầu cử theo kịch bản dựng sẵn với các bước: (1) Hình thành lực lượng đối lập (chịu sự chỉ đạo của chúng) để chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc bầu cử; (2) Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, kích động trước và trong quá trình bầu cử theo hướng có lợi cho lực lượng đối lập; (3) Tẩy chay, không công nhận kết quả bầu cử nếu lực lượng đối lập không chiến thắng; (4) Kích động, tổ chức cho đám đông xuống đường biểu tình, cộng hưởng theo các phương tiện truyền thông tạo ra các "điểm nóng", gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và tạo ra cảnh tượng bạo lực; (5) Can thiệp từ bên ngoài với danh nghĩa "ủng hộ những chiến sĩ đấu tranh vì dân chủ", "ủng hộ người dân", "ủng hộ công lý" và với lý do rất "chính đáng" là đã có gian lận trong bầu cử; (6) Kêu gọi các nước, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ... gây sức ép trên tất cả các phương diện, buộc chính quyền mới phải tuyên bố bãi bỏ kết quả bầu cử, từ chức, giải tán; (7) Tiếp tục cài cắm lực lượng đối lập và nhanh chóng tổ chức cuộc bầu cử lại, bầu cử mới; (8) Tuyên bố thắng lợi và công khai ủng hộ, công nhận chính quyền mới thân chúng.

Mọi cán bộ, chiến sĩ và nhân dân phải đề cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận thức và đánh giá đúng tính chất nguy hiểm, phản động của các thế lực thù địch, phần tử cơ hội, thoái hóa, biến chất; nắm chắc những âm mưu, thủ đoạn, động thái mới của "diễn biến hòa bình".

Với những động thái mới, "diễn biến hòa bình" ngày càng bộc lộ rõ tính chất chính trị phản động, dân tộc chủ nghĩa, toàn cầu, phi vũ trang. Việt Nam là một nước xã hội chủ nghĩa có vị thế địa - chính trị, địa - kinh tế quan trọng, nằm ở vị trí "nhạy cảm", đang còn tồn tại những tranh chấp về lợi ích, lãnh thổ, nhất là về chủ quyền, quyền chủ quyền trên khu vực biên giới, biển, đảo... Hơn nữa, thành tựu của công cuộc đổi mới đã và đang tăng cường vị thế, uy tín đất nước trên trường quốc tế, nhưng trong nội bộ, hiện tượng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tiêu cực, tệ nạn xã hội... vẫn còn khá phức tạp. Vì vậy, Việt Nam luôn là một trọng điểm chống phá của chiến lược "diễn biến hòa bình". Nếu thay đổi được chế độ chính trị xã hội ở Việt Nam, các thế lực thù địch sẽ có lợi thế khi thực hiện kiềm chế, khuất phục một số quốc gia trong khu vực, thực hiện chính sách "xoay trục" sang châu Á - Ấn Độ - Thái Bình Dương và thực hiện các mưu đồ chính trị trong bối cảnh quốc tế mới. Vì vậy, cuộc chiến phòng, chống "diễn biến hòa bình" không phân tuyến đã và đang diễn ra gay go, quyết liệt, phức tạp trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Hơn lúc nào hết, mọi cán bộ, chiến sĩ và nhân dân phải đề cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận thức và đánh giá đúng tính chất nguy hiểm, phản động của các thế lực thù địch, những phần tử cơ hội chính trị, thoái hóa, biến chất, quay lưng "trở cờ" phản bội Tổ quốc, chống phá sự nghiệp cách mạng; nắm chắc âm mưu, thủ đoạn nhất là những động thái mới của "diễn biến hòa bình" hiện nay.

Trong bối cảnh đó, phòng, chống chiến lược "diễn biến hòa bình" nhất thiết phải từ chính bản thân mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi công dân; phải quán triệt sâu sắc tư duy mới của Đảng về xác định đối tác, đối tượng của cách mạng Việt Nam; thực hiện đồng bộ các giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh, kiên trì thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phòng, chống "diễn biến hòa bình" mà Đảng và Nhà nước đã xác định.

Đại tá, TS. UÔNG THIỆN HOÀNG

Học viện Chính trị/Bộ Quốc phòng