CNQP&KT - Năm 2011, Nghị quyết số 06/NQ-TW của Bộ Chính trị về “Xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo” được ban hành. Từ đó đến nay, ngành Công nghiệp quốc phòng (CNQP) đã làm được những gì, đâu là dấu ấn nổi bật và kinh nghiệm rút ra trong tổ chức, thực hiện?

 

Để tìm câu trả lời, chúng tôi đã có cuộc “gặp gỡ - đối thoại” cùng Trung tướng, Anh hùng Lao động Nguyễn Đức Lâm, Chủ nhiệm Tổng cục CNQP. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

 

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm, Chủ nhiệm Tổng cục CNQP.              Ảnh: PV

 

TẦM QUAN TRỌNG ĐẶC BIỆT CỦA NGÀNH CNQP

 

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục CNQP, trước khi vào chủ đề chính, xin hỏi, đồng chí nghĩ sao về vị trí, vai trò của lĩnh vực sản xuất vũ khí trong nước?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Không chỉ với Việt Nam, mà bất cứ quốc gia nào trên thế giới, có hai yếu tố cơ bản nhất để bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập dân tộc, chính là con người và vũ khí. Điều đó đủ nói lên tầm quan trọng đặc biệt của ngành CNQP - một ngành mà chỉ sau 13 ngày thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Chỉ thị thành lập Phòng Quân giới trực thuộc Bộ Quốc phòng, nay là Tổng cục CNQP. Tôi nghĩ rằng, bất cứ giai đoạn lịch sử nào, để giữ vững bờ cõi, giang sơn, chúng ta luôn cần phải có tiềm lực quân sự đủ mạnh, trong đó có phát triển lĩnh vực sản xuất vũ khí, trang bị kỹ thuật...

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Và tầm quan trọng này đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước khẳng định và đánh giá cao, thưa đồng chí?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Đúng thế! Tôi nhớ, tại Hội nghị Quân chính toàn quân năm 2017, khi đề cập đến việc thực hiện Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư kiêm Bí thư Quân ủy Trung ương, nhấn mạnh: Mục tiêu đến năm 2020 và những năm tiếp theo, CNQP phải trở thành “một bộ phận quan trọng của tiềm lực quốc phòng, an ninh quốc gia”. Còn tại Hội nghị Quân chính toàn quân năm 2019, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đánh giá: “Phát triển CNQP được triển khai toàn diện và đầu tư có chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực”.

Trước đó, trong dịp Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Tổng cục CNQP và đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân vào tháng 9/2015, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, đã khẳng định: “Ngành CNQP của nước ta đã có những bước phát triển vượt bậc” và biểu dương “những đóng góp to lớn của ngành”. Tôi nghĩ, đó là những nhận xét khách quan của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, ghi nhận những cố gắng, nỗ lực của ngành CNQP trong triển khai, thực hiện Nghị quyết.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Vậy nội hàm của lời đánh giá trên là như thế nào, trước hết là về năng lực sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật, thưa đồng chí?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Có thể nói vắn tắt thế này, đến nay, ngành CNQP cơ bản thực hiện thắng lợi các nội dung Nghị quyết 06 đề ra và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. CNQP được phát triển cả bề rộng lẫn chiều sâu, góp phần nâng cao tiềm lực quốc phòng, an ninh quốc gia. Trong đó, năng lực sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật có bước đột phá, chất lượng và độ tin cậy được nâng lên, tạo niềm tin cho bộ đội khi sử dụng… Điển hình như, CNQP Việt Nam đã làm chủ công nghệ sản xuất, sửa chữa được hầu hết các loại vũ khí, khí tài, đạn dược trang bị cho sư đoàn bộ binh; sản xuất vũ khí phòng không tầm thấp; đóng mới nhiều loại tàu chiến hiện đại; sản xuất các loại thuốc phóng, thuốc nổ mạnh; sửa chữa lớn, tăng tổng niên hạn sử dụng máy bay chiến đấu thế hệ mới; sản xuất, sửa chữa các loại đài ra-đa; cải tiến xe tăng... Đáng kể nhất là lĩnh vực đóng tàu quân sự, năng lực đóng mới của CNQP Việt Nam đã đạt tầm khu vực và thế giới, trong đó có những gam tàu đòi hỏi trình độ công nghệ rất cao như tàu pháo TT-400TP, tàu tên lửa tấn công nhanh...

Nói gọn thì như vậy, trên thực tế, mỗi dự án đầu tư, công trình, sản phẩm... là kết quả của quá trình lao động sáng tạo không ngừng, là nỗ lực chung của lãnh đạo, chỉ huy các cấp, của đội ngũ cán bộ, công nhân viên, người lao động trong toàn ngành CNQP.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Dự án sản xuất súng bộ binh thế hệ mới là một minh chứng về sự nỗ lực này, thưa đồng chí?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Có thể nói, Dự án đầu tư dây chuyền sản xuất súng bộ binh thế hệ mới là bước đột phá về tư duy đầu tư, sản phẩm trọng điểm của ngành CNQP, được Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng hết sức quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Với sự vào cuộc của nhiều cơ quan, đơn vị trong Tổng cục, trực tiếp là Nhà máy Z111, dự án đã hoàn thành vào năm 2016 theo đúng kế hoạch. Sản phẩm mới đã đưa vào trang bị cho một số đơn vị Quân đội; đồng thời có triển vọng tốt trong chiến lược xuất khẩu thời gian tới.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Ngoài dự án trên, việc triển khai, thực hiện những dự án đầu tư phát triển CNQP khác trong thời gian qua như thế nào?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Trong những năm qua, các dự án đầu tư phát triển CNQP đã được Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện một cách quyết liệt, nhiều dự án hoàn thành đã phát huy tốt hiệu quả đầu tư, nhất là trong các lĩnh vực vũ khí lục quân, đóng tàu quân sự, thiết kế, chế tạo các loại vũ khí, khí tài tích hợp công nghệ cao. Công tác đầu tư phát triển tiềm lực CNQP như nâng cao năng lực các cơ sở nghiên cứu, sản xuất sản phẩm được thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải. Nhiều dự án lớn đang được tích cực triển khai và phấn đấu hoàn thành sớm; các dự án phát triển hạ tầng và năng lực nghiên cứu KHCN của các viện; các dự án đầu tư năng lực sửa chữa, tăng hạn một số loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại cho các quân, binh chủng.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Đồng chí đánh giá như thế nào về vai trò của công tác nghiên cứu khoa học công nghệ (KHCN) đối với sự phát triển của ngành CNQP?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Công tác nghiên cứu KHCN của Tổng cục CNQP đã được chú trọng và có nhiều đổi mới, bám sát nhiệm vụ xây dựng và phát triển CNQP. Trình độ KHCN của các cơ sở CNQP nòng cốt từng bước được nâng lên. Hiện, có trên 80% vũ khí, trang bị kỹ thuật do CNQP sản xuất và sửa chữa là kết quả của các đề tài nghiên cứu khoa học trong nước… Tổng cục đã triển khai thực hiện có hiệu quả các đề tài KHCN và các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học phục vụ sản xuất quốc phòng. Cơ sở vật chất như máy móc, trang - thiết bị trong phòng thí nghiệm chuyên dùng đã được đầu tư khá đồng bộ, hiện đại và bước đầu khai thác có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đào tạo, nghiên cứu, thiết kế các chuyên ngành vũ khí đạn, hóa nổ, điện - điện tử, quang học...        

 

BA VẤN ĐỀ LỚN CẦN RÚT RA!

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa đồng chí, nhắc đến dấu ấn của ngành CNQP Việt Nam trong gần một thập niên trở lại đây, không thể không nhắc đến những kết quả đạt được trong công tác quản lý nhà nước về CNQP?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Tổng cục CNQP có chức năng quản lý nhà nước về CNQP, bởi vậy, đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng mà lãnh đạo, chỉ huy Tổng cục luôn quan tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo. Đánh giá một cách khách quan, những năm qua, công tác này đã có bước phát triển mới, Tổng cục luôn làm tốt chức năng tham mưu cho Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng trong xây dựng cơ chế quản lý, quy hoạch, kế hoạch xây dựng và phát triển CNQP. Nhiều văn bản quan trọng đã được nghiên cứu soạn thảo và ban hành bảo đảm tính đồng bộ, với nội dung theo hướng đổi mới, hòa nhập sâu hơn CNQP với công nghiệp quốc gia; mở rộng phạm vi các đối tượng, thành phần tham gia hoạt động CNQP, tạo hành lang pháp lý quan trọng để triển khai thực hiện các nhiệm vụ và tạo điều kiện cho CNQP phát triển. Một số nhiệm vụ xây dựng cơ chế chính sách, quy hoạch, kế hoạch đang được triển khai thực hiện, trong đó có Kế hoạch của Bộ Quốc phòng triển khai thực hiện đến năm 2020 Đề án “Đẩy mạnh phát triển CNQP, an ninh đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Trong thời đại ngày nay, hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu của mỗi quốc gia. Vậy vấn đề hợp tác và hội nhập quốc tế của CNQP Việt Nam hiện nay ra sao, thưa đồng chí?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Như chúng ta đã biết, vào tháng 11/2018, được sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ và sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Tổng cục CNQP đã phối hợp với một số cơ quan, đơn vị chức năng tham gia Triển lãm Quốc phòng Quốc tế tại Indonesia (Indo Defence 2018). Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một triển lãm về vũ khí, trang bị kỹ thuật ở nước ngoài. Việc tham gia triển lãm không chỉ là dịp để giới thiệu, quảng bá năng lực của ngành CNQP Việt Nam, mà còn đóng góp tích cực cho công tác đối ngoại quốc phòng và quốc gia. Sự kiện trên là một dẫn chứng sinh động về quá trình hội nhập quốc tế về CNQP.

Trên thực tế, công tác hội nhập, hợp tác quốc tế về CNQP đã được mở rộng và đi vào chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực cho xây dựng, phát triển CNQP Việt Nam. Cùng với việc phát huy nội lực, bảo đảm tính tự chủ của CNQP trong sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật, chúng ta đã tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế về lĩnh vực CNQP với các nước có nền khoa học quân sự phát triển. Qua đó, tiếp nhận và làm chủ được công nghệ sản xuất vũ khí, trang bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại; nâng cao trình độ quản lý, chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ, kỹ sư, thợ lành nghề. Mấy năm gần đây, hoạt động xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường xuất khẩu sản phẩm đã được quan tâm và đạt kết quả nhất định, nhất là trong đóng tàu xuất khẩu.

 

 

Một số loại vũ khí, trang bị kỹ thuật do CNQP Việt Nam sản xuất trưng bày tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế (Indo Defence 2018) tháng 11/2018.  Ảnh: CTV

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Như vậy, đến nay thành tựu đạt được trong thực hiện Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị là rất to lớn, vậy đâu là những vấn đề mà Tổng cục CNQP cần rút ra?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Tôi cho rằng, có ba vấn đề lớn mà chúng ta cần rút ra sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị. Trước hết, trong quá trình xây dựng và phát triển CNQP phải quán triệt sâu, cụ thể các nội dung của Nghị quyết tới các cấp, các ngành; chỉ đạo quyết liệt, bám sát và kiên trì thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã xác định. Thứ hai, tổ chức và cơ chế quản lý CNQP phải được đổi mới, từng bước hòa nhập với công nghiệp quốc gia, bảo đảm sự tập trung trong quản lý nhà nước về CNQP và phát huy được quyền tự chủ của các đơn vị trong quản lý điều hành sản xuất, kinh doanh; phải thực sự coi trọng vấn đề xây dựng cơ chế chính sách đặc thù và kiện toàn tổ chức lực lượng trong xây dựng, phát triển CNQP. Thứ ba, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, nhân lực cho nghiên cứu phát triển; đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện cơ chế và các thủ tục liên quan để huy động các nguồn lực cho phát triển CNQP; tăng ngân sách cho đầu tư phát triển CNQP và đặt hàng sản xuất, sửa chữa quốc phòng; đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư cho CNQP; chú trọng huy động các nguồn từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và chuyển đổi mục đích sử dụng đất quốc phòng.

 

TẬP TRUNG NGHIÊN CỨU, CHẾ TẠO CÁC LOẠI VŨ KHÍ MỚI

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, theo đồng chí, ngành CNQP còn những tồn tại, hạn chế gì?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Ngành CNQP đã đạt được những thành tựu rất cơ bản trong thời gian qua, nhưng cũng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế cả ở tầm vĩ mô và cấp cơ sở. Chẳng hạn như việc xây dựng thể chế về CNQP tuy đã đạt kết quả nhất định nhưng còn chưa đồng bộ; tiến độ xây dựng một số quy hoạch, kế hoạch, cơ chế chính sách về CNQP còn chậm. Cơ chế quản lý còn nhiều bất cập, chưa có sự tham gia tích cực của các bộ, ngành liên quan. Thiếu chính sách và biện pháp thu hút các nguồn lực tham gia sản xuất phục vụ quốc phòng; chiến lược xây dựng, phát triển của các ngành và địa phương chưa kết hợp tốt với nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP. Một số dự án đầu tư trọng điểm có yếu tố nước ngoài còn gặp vướng mắc; ngân sách cho đầu tư phát triển CNQP và đặt hàng sản xuất, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật còn thấp so với nhu cầu. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất, kinh doanh của một số doanh nghiệp CNQP còn khó khăn; công tác xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm chưa được đẩy mạnh, chưa có nhiều sản phẩm xuất khẩu...

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa đồng chí, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra sôi động trên thế giới, với nhiều loại vũ khí hiện đại ra đời. Vậy, CNQP Việt Nam cần thực hiện tốt những nội dung gì để đáp ứng yêu cầu bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật phục vụ Quân đội gắn với xuất khẩu và phát triển kinh tế?

Trung tướng Nguyễn Đức Lâm: Những năm tới, nhiệm vụ của ngành CNQP rất nặng nề, nhu cầu đầu tư cho phát triển rất lớn với những yêu cầu kỹ thuật, công nghệ ngày càng cao nhưng nguồn lực còn hạn hẹp. Tôi cho rằng, để đẩy mạnh phát triển CNQP đến năm 2020 và những năm tiếp theo, chúng ta cần tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt hơn nữa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra trong Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị. Theo đó, phải tạo được bước chuyển biến quan trọng về năng lực thiết kế, chế tạo, sửa chữa, cải tiến hiện đại hóa vũ khí, trang bị kỹ thuật có tính năng kỹ thuật, chiến thuật cao; bảo đảm vũ khí trang bị lục quân theo hướng hiện đại hóa, đồng thời thực hiện tốt chủ trương tiếp tục hiện đại hóa các lực lượng hải quân, phòng không - không quân, tác chiến điện tử, trinh sát kỹ thuật và cảnh sát biển; nghiên cứu, chế tạo, cải tiến vũ khí có điều khiển, tích hợp vũ khí trên một số phương tiện, tăng khả năng cơ động, tự động hóa và khả năng tác chiến trong mọi điều kiện... Muốn vậy, CNQP cần tăng cường các dây chuyền, thiết bị công nghệ hiện đại, tiếp tục nâng cao chất lượng, tính ổn định và độ tin cậy trong sản xuất và sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật.

Một vấn đề cũng hết sức quan trọng là cần gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất quốc phòng với kinh tế, sử dụng hiệu quả các dây chuyền công nghệ của CNQP, đặc biệt là các công nghệ mới được đầu tư để sản xuất các sản phẩm có hàm lượng công nghệ và giá trị cao, giảm giá thành, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Giải pháp hàng đầu là các doanh nghiệp quốc phòng cần tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo nguồn tài chính để tái đầu tư cho phát triển CNQP nhằm đáp ứng tốt yêu cầu phát triển của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

LÊ THIẾT HÙNG (thực hiện)