CNQP&KT - Z131 là nhà máy có bề dày truyền thống, thuộc tốp đầu của Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP) và đã có đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng ngành CNQP, cũng như tham gia phát triển kinh tế đất nước.

Nhân kỷ niệm 55 năm Ngày thuyền thống đơn vị (15/6/1965-15/6/2021), đại diện Ban biên tập Tạp chí CNQP và Kinh tế đã có cuộc đối thoại với Đại tá, TS. Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Nhà máy Z131 về hành trình tạo nên thương hiệu và những nỗ lực trên chặng đường mới của một đơn vị hai lần Anh hùng.

SỨC MẠNH CỦA TRUYỀN THỐNG!

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa Giám đốc, hôm nay là ngày nghỉ cuối tuần, đồng chí “định mức” thời gian cho cuộc trao đổi của chúng ta được bao lâu? (Cười vui)

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Đã hẹn gặp nhà báo, thì kể chi thời gian, giờ giấc (cũng cười). Nhưng cũng phải thú thật với anh, sau cuộc gặp này, tôi có sắp xếp tiếp một đối tác quan trọng, rồi cùng Ban Giám đốc duyệt thiết kế mô hình tôn tạo, chỉnh trang Phòng truyền thống Nhà máy, chuẩn bị cho dịp kỷ niệm ngày thành lập Nhà máy sắp tới.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Tôi hiểu rồi! Vậy xin mở đầu ngay cuộc trò chuyện này bằng câu hỏi: Đồng chí hiểu như thế nào về những nỗ lực vượt khó của cán bộ, công nhân viên trong thời kỳ đầu xây dựng Nhà máy?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Tôi xin nói vắn tắt thế này: Ra đời vào giữa năm 1966, đúng vào thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt nhất, cán bộ, công nhân viên Nhà máy Z131 đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, chung sức, đồng lòng để hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất vũ khí, trang bị kỹ thuật, phục vụ chiến trường. Có thể nói, trong điều kiện chiến tranh, những gian khổ, hiểm nguy, thậm chí cả sự hy sinh, là không thể kể hết. Tôi chỉ xin đơn cử, trong 9 năm (từ năm 1966 đến năm 1975), Nhà máy đã phải 3 lần di chuyển địa điểm để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Mỗi lần di chuyển nhà xưởng, máy móc, thiết bị, dụng cụ, nơi ăn chốn ở của cán bộ, công nhân… là những nỗ lực vượt khó, chủ yếu là bằng sức người.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: “Lửa thử vàng, gian nan thử sức”. Vượt qua bao khó khăn, trở ngại, Nhà máy Z131 đã có đóng góp gì trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Trong những năm chống Mỹ, cán bộ, công nhân Nhà máy luôn bám máy, bám xưởng, duy trì đều đặn nhịp độ sản xuất các loại vũ khí mà chiến trường có nhu cầu lớn. Sản phẩm chủ yếu của Nhà máy là các loại đạn chống tăng B40 xuyên lõm, các loại lựu, mìn và gần 20 sản phẩm vũ khí khác. Trong đó có đạn AT, lựu phóng 509, mìn lõm, các loại mìn nam châm, bộc phá phá rào… Để phục vụ kháng chiến, Nhà máy còn điều động hàng trăm cán bộ, công nhân vào các binh trạm trên tuyến đường Trường Sơn tiến hành sửa chữa đạn phục vụ bộ đội chiến đấu. Như vậy, các loại vũ khí do Nhà máy Z131 sản xuất đã góp phần vào thắng lợi chung của toàn dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Tôi nghĩ, khi chiến tranh kết thúc, công cuộc “chấn hưng” của Nhà máy không hề dễ dàng, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Đúng vậy! Nhất là vào những năm đầu thực hiện công cuộc đổi mới, Nhà máy cũng gặp rất nhiều khó khăn, có lúc tưởng chừng như không thể vượt qua. Người lao động thiếu việc làm, nợ ngân hàng, nợ lương công nhân, nợ tiền bảo hiểm... Rất mừng là trước những khó khăn, trở ngại đó, lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, công nhân viên Nhà máy vẫn đoàn kết một lòng, nỗ lực đưa đơn vị thoát khỏi tình trạng khủng hoảng và từng bước phát triển.

Có thể nói, 55 năm xây dựng và phát triển Nhà máy Z131 là hành trình với bao tâm huyết, nỗ lực và cả những mất mát, thăng trầm… Có được một Nhà máy Z131 như ngày hôm nay, chúng tôi càng thấu hiểu hơn sức mạnh của hai từ “truyền thống”. Tôi luôn tâm niệm, truyền thống giống như một dòng chảy, kết nối các thế hệ đã chung tay góp sức xây dựng Nhà máy. Và mỗi khi nhắc đến Z131, mọi cán bộ, công nhân viên, người lao động, trong đó có tôi, luôn cảm thấy tự hào và trân trọng truyền thống vẻ vang đó.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Như đồng chí vừa đề cập, truyền thống là một dòng chảy kết nối quá khứ với hiện tại và tương lai, vậy những di sản “phi vật thể” mà các thế hệ đi trước để lại cho thế hệ hôm nay là gì?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Thuộc lớp thế hệ kế thừa và tiếp nối, thực lòng, tôi rất trân trọng và xin được tri ân các thế hệ cán bộ, công nhân viên Z131. Cùng với những giá trị truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam, truyền thống của ngành Quân giới - CNQP Anh hùng, Nhà máy Z131 đã xây dựng và vun đắp nên giá trị truyền thống Z131, được đúc kết bằng 18 chữ: “Đoàn kết, nghĩa tình, chủ động vượt khó, năng động, sáng tạo, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ”. Tôi nghĩ, đó là những di sản “phi vật thể” của Nhà máy, và hơn thế, đó còn là “sức mạnh mềm”, góp phần tạo thêm động lực, khơi dậy niềm tự hào để cán bộ, công nhân viên hôm nay phấn khởi, tin tưởng xây dựng đơn vị tiếp tục phát triển vững chắc trong giai đoạn mới. Những công lao đóng góp và thành tích của Nhà máy qua các thời kỳ đã được Đảng, Nhà nước, Quân đội ghi nhận, trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có danh hiệu Anh hùng LLVT thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Hiện nay, năng lực sản xuất hằng năm của Nhà máy Z131 có thể đạt hơn 18.000 tấn vật liệu nổ công nghiệp, hơn 200 tỷ đồng doanh thu từ các sản phẩm cơ khí dân dụng…

  (Nguồn: Phòng Chính trị, Nhà máy Z131)

VỮNG BƯỚC TRÊN “HAI CHÂN” QUỐC PHÒNG VÀ KINH TẾ

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Chúng ta vừa đề cập đến những gian khó, vinh quang thời quá khứ, vậy những năm gần đây, Nhà máy Z131 đã làm được những “việc lớn” gì, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Là nhà máy chế tạo vũ khí chống tăng duy nhất của Quân đội, trong những năm gần đây, Nhà máy Z131 đã chủ động, nỗ lực hoàn thành sản xuất các loại đạn chống tăng, bảo đảm chất lượng, tiến độ, an toàn tuyệt đối. Đặc biệt, Nhà máy đã nhận chuyển giao và làm chủ công nghệ tổng lắp vũ khí phòng không tầm thấp, sản xuất được một số chi tiết quan trọng; tham gia sản xuất một số loại vũ khí hiện đại... Cùng với đó, thực hiện quan điểm của Đảng về kết hợp quốc phòng với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, Nhà máy đã đẩy mạnh phát triển sản xuất kinh tế, với nhiều mặt hàng có giá trị phục vụ nền kinh tế quốc dân. Nói cách khác, chúng tôi đang đi bằng cả “hai chân” quốc phòng và kinh tế.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Xin đồng chí nói rõ hơn về “cái chân” kinh tế? 

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: (Cười) Nếu nói đầy đủ, chính xác về vấn đề này, tôi e chúng ta phải có cuộc “đối thoại” nữa. Vì vậy, chỉ xin khái lược như sau: Bên cạnh nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, Nhà máy Z131 đã quan tâm đầu tư các trang, thiết bị và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất kinh tế. Điển hình là dây chuyền thuốc nổ nhũ tương chất lượng cao, dây chuyền cơ khí xuất khẩu và sản phẩm phụ trợ; các dây chuyền mạ crom-niken, đúc áp lực, sơn tự động, hàn robot… Nhờ đó, Nhà máy đã đẩy mạnh sản xuất kinh tế với các nhóm sản phẩm: vật liệu nổ công nghiệp; cơ khí chính xác; sản phẩm doanh cụ, doanh trại; sản phẩm giáo dục quốc phòng (như các mô hình vũ khí, thiết bị hỗ trợ giảng dạy). Trung bình hằng năm, doanh thu từ sản xuất kinh tế chiếm từ 40 đến 50%; nhiều sản phẩm có sức cạnh tranh ở thị trường trong nước và xuất khẩu. Trong đó, các sản phẩm cơ khí phục vụ ngành phòng cháy, chữa cháy đã tiếp cận được thị trường Hàn Quốc và châu Âu; các sản phẩm cơ khí chính xác cũng đã xuất khẩu sang thị trường Đan Mạch, Mỹ…

Trong thời gian tới, Nhà máy tiếp tục đầu tư đổi mới trang - thiết bị theo hướng lưỡng dụng quốc phòng và kinh tế, đặc biệt là các dây chuyền sản xuất cơ khí xuất khẩu và sản phẩm phụ trợ. Đồng thời, tận dụng và khai thác tối đa, hiệu quả các thiết bị, dây chuyền hiện có từ sản xuất quốc phòng để thực hiện các dơn hàng kinh tế cơ khí, nhựa cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Xin hỏi một câu mang tính cá nhân, từng là cán bộ đứng đầu một viện nghiên cứu, khi chuyển sang đảm nhiệm vai trò quản lý một doanh nghiệp lớn, đồng chí có bị áp lực?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Trước khi trả lời câu hỏi này, tôi xin cung cấp cho nhà báo một thông tin đó là, bình quân mỗi tháng, Nhà máy phải chi trả khoảng 17-18 tỷ đồng tiền lương cho cán bộ, công nhân viên. Điều đó đương nhiên là áp lực lớn đối với người làm công tác quản lý. Vì vậy, tôi cho rằng, mỗi vị trí làm việc đều có những áp lực và đặc thù riêng. Ở viện nghiên cứu thì công việc nghiên cứu là chính, quân số không nhiều, môi trường làm việc tương đối tĩnh tại, nhưng không phải là không có áp lực... Còn ở một doanh nghiệp lớn như Z131, luôn nằm trong tốp đầu của Tổng cục CNQP về thực hiện phong trào thi đua Quyết thắng, đòi hỏi cán bộ quản lý điều hành phải thường xuyên sâu sát, năng động, đổi mới, sáng tạo, quyết liệt hơn. Cố gắng sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để Nhà máy luôn có sự tăng trưởng, đó thực sự là một áp lực không nhỏ.

Nhưng với tôi, áp lực cũng tạo nên động lực và cả sự nỗ lực. Tôi cùng Ban giám đốc Nhà máy quyết tâm giữ vững và phát triển sản xuất, thực hiện có hiệu quả các chỉ số tăng trưởng về doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách; đảm bảo việc làm, thu nhập cho người lao động; giữ gìn đội ngũ cán bộ, công nhân viên có trình độ và tay nghề cao; tiếp tục xây dựng Nhà máy phát triển bền vững.

NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT VŨ KHÍ CÔNG NGHỆ CAO

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Đồng chí nghĩ như thế nào về việc ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào sản xuất ở Nhà máy Z131, mà cụ thể hơn là chủ trương xây dựng“doanh nghiệp số”, “nhà máy thông minh”?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Nói thật, tôi luôn nghĩ, trước khi làm được những việc lớn, mang tính “dài hơi”, thì chúng ta phải làm được những việc cụ thể. Việc áp dụng thành tựu khoa học - công nghệ (KHCN) vào phát triển doanh nghiệp là xu thế tất yếu, nhưng cũng phải có phương pháp, bước đi thích hợp. Chẳng hạn, đối với Z131, từ chỗ quản lý quân số theo kiểu “đánh trống ghi tên”, chúng tôi đã tiến hành chấm công bằng vân tay, rồi bằng thẻ từ, và mới nhất là bằng công nghệ nhận diện khuôn mặt. Việc áp dụng các phương pháp quản trị doanh nghiệp tiên tiến, hiện đại như trả lương theo nguyên tắc “3P”; áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015; Hệ thống quản lý môi trường ISO 14001; Hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp ISO 45001; thực hiện triệt để phương pháp 5S, Kaizen; triển khai phần mềm quản trị công việc, kết nối dữ liệu từ tổ sản xuất đến các cơ quan... cũng chính là những hợp phần để xây dựng “nhà máy thông minh”. Nói cách khác, chúng ta có thể xây dựng “doanh nghiệp số” bằng cách làm từng “mô đun” riêng biệt, dễ làm trước, khó làm sau, đến một thời điểm nào đó sẽ kết nối chúng lại với nhau để trở thành một tổng thể hoàn chỉnh…

Còn về chủ trương, định hướng chiến lược, Nghị quyết Đảng bộ Nhà máy nhiệm kỳ 2020-2025 cũng đã xác định rõ: Đầu tư phát triển hạ tầng cơ sở, đổi mới thiết bị, công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ KHCN, nhất là các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nâng cao năng lực sản xuất, sức cạnh tranh của doanh nghiệp…

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Ngoài định hướng về ứng dụng tiến bộ KHCN, trong giai đoạn 2020-2025, Nhà máy còn xác định những mục tiêu quan trọng gì để tiếp tục phát triển, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Nhà máy xác định tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, đạt mức tăng trưởng doanh thu bình quân từ 6% trở lên; giá trị tăng thêm từ 8% trở lên; thu nhập bình quân tăng từ 6 - 8 %. Nhà máy phấn đấu đến năm 2025 đạt doanh thu trên 2.100 tỷ đồng; đảm bảo việc làm và thu nhập bình quân đạt 18 triệu đồng/người/tháng.

Một mục tiêu cũng rất quan trọng đó là, cần phải xây dựng tổ chức biên chế Nhà máy theo hướng “tinh - gọn - mạnh”, phù hợp với quy mô phát triển. Theo đó, đến cuối năm 2021, số lao động gián tiếp, phục vụ, bổ trợ sẽ phải giảm xuống còn dưới 30% quân số.

 

“Nhà máy Z131 xây dựng và vun đắp nên giá trị truyền thống Z131, được đúc kết bằng 18 chữ: “Đoàn kết, nghĩa tình, chủ động vượt khó, năng động, sáng tạo, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ”.

 (Đại tá, TS. Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Nhà máy Z131)

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Để xứng tầm là doanh nghiệp quốc phòng sản xuất vũ khí hỏa lực mạnh của Quân đội, lãnh đạo, chỉ huy Nhà máy quan tâm giải quyết những vấn đề gì?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Theo tôi, vấn đề trước hết là phải quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu doanh nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm quốc phòng và kinh tế; quan tâm đào tạo, thu hút nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, chú trọng nâng cao tay nghề cho người lao động. Cùng với đó, phải chú trọng hơn nữa công tác nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ; áp dụng các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật vào sản xuất; đầu tư các thiết bị hiện đại theo hướng chuyên môn hóa, tự động hóa.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Ngành CNQP đang nỗ lực nghiên cứu, sản xuất các loại vũ khí công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Vậy Nhà máy Z131 thực hiện chủ trương này như thế nào?

Đại tá Nguyễn Hồng Sơn: Trong những năm qua, Đảng ủy, chỉ huy Nhà máy Z131 đã lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp về phát triển CNQP theo hướng lưỡng dụng, thực hiện kết hợp quốc phòng với kinh tế - kinh tế với quốc phòng. Việc áp dụng, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng KHCN vào sản xuất được coi là nhiệm vụ quan trọng và là khâu đột phá. Nhà máy đã tích cực tham gia các chương trình KHCN chế tạo vũ khí và nâng cao chất lượng vũ khí do CNQP sản xuất; thực hiện tốt các đề tài nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới. Thời gian tới, sản xuất đạn chống tăng vẫn là nhiệm vụ quan trọng của Nhà máy. Đồng thời, Nhà máy cũng sẽ tập trung nâng cao năng lực tham gia tiếp nhận, nghiên cứu, cải tiến, làm chủ công nghệ chế tạo sản phẩm quốc phòng khác và hướng tới xuất khẩu; thực hiện tốt các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu thiết kế, chế tạo sản phẩm quốc phòng; tổ chức khai thác có hiệu quả các trang, thiết bị công nghệ, dây chuyền mới được đầu tư.

Mục tiêu chiến lược của Nhà máy Z131 là phấn đấu xây dựng đơn vị trở thành trung tâm CNQP phía Bắc, đủ năng lực nghiên cứu và phát triển sản xuất các loại vũ khí công nghệ cao phục vụ Quân đội và đất nước.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí! 

       LÊ THIẾT HÙNG (thực hiện)