CNQP&KT - Năm 2023 đã khép lại với nhiều dấu ấn nổi bật liên quan đến thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành Công nghiệp quốc phòng (CNQP), trong đó có triển khai thực hiện nghị quyết số 08/NQ-TW ngày 26/1/2022 của Bộ Chính trị và tiến trình xây dựng dự án Luật CNQP, an ninh và động viên công nghiệp.

Nhân dịp đón xuân mới Giáp Thìn 2024, Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn, Chủ nhiệm tổng cục CNQP, đã có cuộc trao đổi với đại diện Tạp chí CNQP và kinh tế về những kết quả năm 2023 cũng như chiến lược phát triển CNQP trong giai đoạn mới.

DẤU ẤN NỔI BẬT TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa đồng chí Chủ nhiệm Tổng cục CNQP, xin đồng chí cho biết những khó khăn, thách thức tác động tới việc thực hiện nhiệm vụ của ngành CNQP nói chung và Tổng cục CNQP nói riêng trong năm 2023?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Có thể nói, năm 2023, ngành CNQP nói chung và Tổng cục CNQP nói riêng triển khai thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức cả ở trong và ngoài nước. Điển hình là cuộc xung đột vũ trang Nga - Ukraine, Israel - Hamas diễn ra khốc liệt, tác động nhiều mặt đến nước ta, trong đó có lĩnh vực CNQP. Cụ thể, việc trao đổi, hợp tác chuyển giao công nghệ, đầu tư dây chuyền thiết bị của một số dự án mua sắm vật tư, thiết bị chuyên dụng cho nghiên cứu chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT) gặp khó khăn.

Ở trong nước, một số ngành nghề kinh doanh chưa có dấu hiệu hồi phục, như: khai thác khoáng sản, xây dựng, xuất nhập khẩu... dẫn tới thị trường vật liệu nổ công nghiệp của một số nhà máy quốc phòng giảm; giá cả biến động, chuỗi cung ứng bị gián đoạn, khó dự báo, gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh và xuất khẩu; kinh phí và cơ chế cho nghiên cứu khoa học còn hạn chế chưa được tháo gỡ. Nhiệm vụ quản lý nhà nước về CNQP, xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách đặt ra yêu cầu mới, nội dung phức tạp; liên quan đến nhiều cơ quan trong và ngoài Quân đội. Mặt khác, một số dây chuyền, thiết bị sản xuất của các đơn vị trong Tổng cục đã cũ, lạc hậu, công suất giảm so với thiết kế ban đầu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong sản xuất...

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Trước những khó khăn, trở ngại đó, Tổng cục CNQP vẫn tạo được nhiều dấu ấn mới. Vậy, xin đồng chí cho biết những dấu ấn nổi bật trong công tác quản lý nhà nước về CNQP?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Thực tế cho thấy, trong khó khăn, thách thức luôn có thời cơ và thuận lợi đan xen. Trong năm qua, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng được sự quan tâm lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn Tổng cục đoàn kết, thống nhất, chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn và đạt được rất nhiều kết quả quan trọng trong công tác tham mưu chiến lược quản lý nhà nước về CNQP, theo tinh thần Nghị quyết số 08 của Bộ Chính trị về phát triển CNQP tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia. Dấu ấn nổi bật đó là: Tổng cục đã chủ động tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cụ thể hóa Nghị quyết số 08 của Bộ Chính trị thành các chương trình, kế hoạch, đề án, dự án đầu tư tiềm lực, nghiên cứu, chế tạo VKTBKT, phát triển nguồn nhân lực...; đề xuất Chính phủ ban hành Chương trình hành động, Bộ Quốc phòng ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện. Tổng cục cũng đã tích cực nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện thể chế pháp lý, các cơ chế chính sách về phát triển CNQP; chủ trì nội dung báo cáo, xin ý kiến Quốc hội về Dự án Luật CNQP, an ninh và động viên công nghiệp (AN và ĐVCN) được sự đồng thuận, nhất trí cao. Trong năm qua, Tổng cục cũng xây dựng và trình Bộ Quốc phòng ban hành các thông tư, quy chế về CNQP, như: quản lý sản xuất quốc phòng, quản lý tài liệu thiết kế, sản xuất VKTBKT và quản lý hoạt động vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ...

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Được biết, trong năm 2023, Tổng cục CNQP đã ký kết hợp tác với nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước, thưa đồng chí?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Thực hiện Nghị quyết số 820-NQ/ QUTW ngày 17/12/2021 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo nhiệm vụ lao động sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng, Đảng ủy Tổng cục đã cụ thể hóa bằng Nghị quyết 426 với nhiều nội dung đổi mới, đòi hỏi yêu cầu cao với các cơ quan, nhất là doanh nghiệp, từ đó từng bước thay đổi tư duy, cách làm; tích cực trao đổi, làm việc với các tập đoàn kinh tế trong và ngoài nước, mở ra hướng hợp tác thực chất với nhiều hợp đồng kinh tế có giá trị lớn. Trong đó, Tổng cục đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Đèo Cả và hiện một số doanh nghiệp thuộc Tổng cục đã ký kết hợp đồng cung ứng vật liệu nổ công nghiệp, sản phẩm cơ khí, mũi khoan phục vụ thi công các công trình giao thông trọng điểm; ký kết thỏa thuận cung cấp sản phẩm (dây điện, bánh răng) cho Tập đoàn Trường Hải sản xuất ô tô; sản xuất bộ chi tiết bản mã cho Tập đoàn Thành Công; làm việc với các đối tác của Mỹ, Thụy Điển để thúc đẩy xúc tiến thương mại, xuất khẩu. Đặc biệt, Nhà máy Z111 đã trở thành nhà cung cấp cấp 2 sản xuất các chi tiết cho Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc); Nhà máy Z113, Nhà máy Z195 xuất khẩu vật liệu nổ. Đây là một trong những điểm sáng, là kết quả rất đáng khích lệ, mở ra triển vọng mới cho năm 2024 và các năm tiếp theo về sản xuất kinh tế và xuất khẩu.

Năm 2023, Tổng cục CNQP nỗ lực phấn đấu hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ, một số nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc, ghi dấu ấn mới, được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đánh giá cao.

 THỂ CHẾ HÓA QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VỀ XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN CNQP

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Thưa đồng chí, Dự án Luật CNQP, AN và ĐVCN đã được Quốc hội khóa XV cho ý kiến lần 1 tại Kỳ họp thứ 6. Xin đồng chí cho biết ý nghĩa chiến lược của Luật đối với nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP trong giai đoạn mới?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Dự án Luật CNQP, AN và ĐVCN được xây dựng với mục tiêu thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương của Đảng, khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập trong việc thực hiện chính sách, pháp luật có liên quan, đáp ứng nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP. Việc xây dựng Luật có ý nghĩa chiến lược đối với nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP Việt Nam trong giai đoạn mới, thể hiện ở 3 nội dung lớn sau đây:

Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế, chính sách, bao gồm cả cơ chế, chính sách đặc thù cho những lĩnh vực đặc biệt quan trọng của CNQP, AN; chú trọng thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ, nguồn nhân lực và các nguồn lực khác để xây dựng CNQP, AN tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại.

Thứ hai, phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ của CNQP, công nghiệp an ninh và ĐVCN trong đảm bảo VKTBKT, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho lực lượng vũ trang; đổi mới, sắp xếp hệ thống cơ sở CNQP, AN, ĐVCN gắn với phương thức tác chiến của Quân đội, nhiệm vụ của Công an và đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng; bảo đảm tập trung, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Thứ ba, phát triển CNQP lưỡng dụng là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước; lưỡng dụng theo cả hai chiều: công nghiệp dân sinh tham gia sản xuất sản phẩm quốc phòng và CNQP tham gia sản xuất sản phẩm phục vụ dân sinh, phấn đấu trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia. Nhất là huy động các thành phần kinh tế, doanh nghiệp ngoài lực lượng vũ trang có tiềm lực về tài chính, KHCN tham gia đầu tư phát triển; tham gia sản xuất, sửa chữa VKTBKT, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ cho lực lượng vũ trang; đẩy mạnh hợp tác, hội nhập quốc tế.

Tôi cũng xin nhấn mạnh, việc xây dựng Luật CNQP, AN và ĐVCN góp phần hoàn thiện, đồng bộ hệ thống pháp luật, đây là một trong 6 nhiệm vụ trọng tâm mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định. Do vậy, quá trình xây dựng Luật đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và rất nhiều cơ quan, ban, ngành cả trong và ngoài Quân đội. Cũng cần khẳng định, xây dựng Luật là nguyện vọng, niềm mong đợi và quyết tâm của các thế hệ Quân giới - CNQP Việt Nam.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Trên thực tế, “lưỡng dụng” trong xây dựng, phát triển CNQP thời gian qua chưa được như kỳ vọng. Theo đồng chí, đâu là những “điểm nghẽn” cần khai thông?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Vấn đề "lưỡng dụng" được hiểu là huy động sự tham gia của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân ngoài lực lượng vũ trang vào hoạt động CNQP, AN. Tôi cho rằng, những "điểm nghẽn" cần tập trung khai thông đó là: Tuyên truyền, phổ biến nhiệm vụ phát triển CNQP; cơ chế phù hợp để huy động tối đa nguồn lực của công nghiệp quốc gia phục vụ CNQP, AN; quy định những lĩnh vực huy động sự tham gia của công nghiệp dân sinh, tiêu chí và điều kiện đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động CNQP, AN nhất là lĩnh vực công nghiệp dân sinh có thế mạnh; các chính sách khuyến khích, ưu đãi khi công nghiệp dân sinh tham gia phát triển CNQP, AN, đặc biệt là trong hoạt động KHCN; các hình thức hợp tác, liên doanh, liên kết giữa cơ sở CNQP nòng cốt và các cơ sở công nghiệp dân sinh... Đồng thời, cần có cơ chế doanh nghiệp CNQP được đầu tư công nghệ nền, công nghệ lõi để tham gia phát triển kinh tế - xã hội, nhất là một số lĩnh vực công nghệ cao, tạo thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Đẩy mạnh phát triển CNQP cần sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị. Vậy, Tổng cục CNQP sẽ làm gì để chủ trương này đạt hiệu quả cao và thực chất?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Có thể nói, xây dựng, phát triển CNQP là vấn đề lớn, bao hàm nhiều nội dung, liên quan đến nhiều lĩnh vực, nên đòi hỏi sự đầu tư rất lớn về nguồn nhân lực, tài chính, tiềm lực KHCN, v.v. Nghị quyết số 08 của Bộ Chính trị đã xác định xây dựng và phát triển CNQP là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Tổng cục CNQP sẽ tiếp tục tham mưu giúp Bộ Quốc phòng đề xuất Nhà nước xây dựng cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý, ưu tiên nguồn lực Nhà nước cho phát triển CNQP; kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ xây dựng, phát triển CNQP trong chiến lược xây dựng, phát triển của các bộ, ngành, địa phương, nhất là đối với các dự án trọng điểm, sản phẩm mũi nhọn. Trước mắt, Tổng cục tập trung tham mưu giúp Bộ Quốc phòng đổi mới huy động vốn và chỉ đạo, điều hành triển khai các dự án đầu tư chương trình CNQP; thực hiện có hiệu quả Kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021- 2025. Đồng thời, tập trung nghiên cứu xây dựng đề án KHCN, kế hoạch đầu tư tiềm lực CNQP trung hạn và dài hạn; huy động các nguồn lực để xây dựng các doanh nghiệp CNQP mạnh, tiến tới thành lập các tập đoàn và tổ hợp CNQP.

Ở phạm vi rộng hơn, ngành CNQP sẽ phải đẩy mạnh liên doanh, liên kết, chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất VKTBKT mới, hiện đại; chú trọng hợp tác nghiên cứu sản xuất, tiêu thụ sản phẩm CNQP với các đối tác trong và ngoài nước. Xây dựng và thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong phát triển CNQP, phát triển kinh tế và hướng tới xuất khẩu. Đồng thời, có chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp then chốt quốc gia, như: hóa chất, luyện kim, cơ khí chế tạo máy, điện tử, tin học, viễn thông... tham gia vào chuỗi sản xuất của CNQP, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển CNQP.

ĐẨY NHANH CHƯƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU, CHẾ TẠO VŨ KHÍ MỚI

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Đối với nhiệm vụ nghiên cứu phát triển, sản xuất VKTBKT, đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa Quân đội, Tổng cục CNQP có định hướng gì trong năm 2024 và những năm tiếp theo, thưa đồng chí?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Cùng với nâng cao hiệu quả, vai trò quản lý nhà nước về CNQP, Tổng cục tập trung tổ chức lại các cơ sở CNQP nòng cốt, bảo đảm tinh, gọn, hiệu quả, tiên tiến, hiện đại, phù hợp thế bố trí chiến lược 3 miền: Bắc, Trung, Nam. Định hướng trọng tâm, xuyên suốt từ nay đến năm 2030 và những năm tiếp theo của ngành CNQP nói chung, Tổng cục CNQP nói riêng là tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu phát triển, sản xuất VKTBKT, đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa Quân đội. Để chủ động hơn nữa trong điều kiện toàn cầu hóa và sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Tổng cục CNQP sẽ đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, ứng dụng KHCN quân sự, nghiên cứu thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo CNQP; nâng cao năng lực nghiên cứu thiết kế, chế tạo sản phẩm, nhất là vũ khí chiến lược, vũ khí lục quân thế hệ mới, vũ khí cho các quân binh chủng, bảo đảm khả năng cơ động và tác chiến trong điều kiện địa hình, thời tiết phức tạp.

Cùng với đó, Tổng cục sẽ tập trung các nguồn lực nghiên cứu làm chủ thiết kế, công nghệ nền, công nghệ lõi, tăng tỷ lệ nội địa hóa các sản phẩm, góp phần hiện đại hóa Quân đội. Trước mắt, Tổng cục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai Chương trình nghiên cứu thiết kế, chế tạo vũ khí mới giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn năm 2030. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các dự án nhận chuyển giao công nghệ của nước ngoài; đổi mới trang - thiết bị công nghệ, nâng cấp các dây chuyền sản xuất. Đổi mới phương thức nghiên cứu khoa học, đảm bảo hiệu quả, thiết thực; siết chặt kỷ luật, hạn chế tình trạng chậm tiến độ đề tài để nhanh chóng đưa kết quả nghiên cứu thiết kế, chế tạo vũ khí mới vào sản xuất, trang bị cho Quân đội.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Nhiệm vụ lao động sản xuất, tham gia xây dựng kinh tế của Tổng cục CNQP trong những năm tới được xác định như thế nào, thưa đồng chí?

"Tổng cục CNQP sẽ tiếp tục tham mưu giúp Bộ Quốc phòng đề xuất Nhà nước xây dựng cơ chế, chính sách tạo hành lang pháp lý cho các ngành, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động CNQP".

(Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn)

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Tổng cục CNQP xác định, trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 sẽ đẩy mạnh tham gia chuỗi cung ứng sản phẩm phụ trợ cho các tập đoàn kinh tế lớn, trở thành nhà cung cấp tin cậy trong các lĩnh vực cơ khí chính xác, luyện kim, hóa chất, vật liệu nổ công nghiệp…; phấn đấu doanh thu kinh tế tăng từ 7-8%, lợi nhuận tăng từ 4% trở lên.

Trong năm 2024, Tổng cục cũng quyết liệt thực hiện Nghị quyết số 426-NQ/ĐU ngày 28/3/2022 và thực hiện Quy chế lãnh đạo đối với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng của Đảng ủy Tổng cục. Theo đó, sẽ nỗ lực mở rộng, phát triển thị trường để tăng doanh thu kinh tế; đặc biệt là thúc đẩy xuất khẩu vũ khí. Cùng với đó, Tổng cục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tăng cường hợp tác đóng mới, sửa chữa tàu kinh tế, đẩy mạnh hoạt động gia công cơ khí, dịch vụ logistics, cảng biển... tạo giá trị gia tăng cao. Xây dựng, triển khai có hiệu quả Chiến lược phát triển vật liệu nổ công nghiệp của Tổng cục đến năm 2030 và những năm tiếp theo.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là yêu cầu quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa Quân đội. Vậy, Tổng cục CNQP đã có những chủ trương, giải pháp gì để thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Thu hút, trọng dụng nhân tài luôn được xác định là giải pháp cơ bản, then chốt, quyết định sự phát triển của ngành CNQP cả trước mắt và lâu dài. Vì vậy, cùng với xây dựng và triển khai thực hiện có hiệu quả các quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng nguồn nhân lực, Tổng cục CNQP sẽ tiếp tục đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp nhằm trọng dụng nhân tài; thu hút nhân tài từ các tổ chức kinh tế - xã hội, cơ sở nghiên cứu, viện thiết kế trong và ngoài nước tham gia các chương trình, dự án công nghệ cao của CNQP. Bên cạnh đó, hướng đến bồi dưỡng, đào tạo các chuyên gia đầu ngành, kỹ sư trưởng và tổng công trình sư trong lĩnh vực nghiên cứu thiết kế, chế tạo VKTBKT. Tổng cục cũng chú trọng chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao trong quản trị và công tác thị trường của doanh nghiệp quốc phòng; tích cực áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý, điều hành doanh nghiệp và quản lý chất lượng sản phẩm; tăng cường chuyển đổi số doanh nghiệp và thực hiện chính phủ điện tử.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Nhân dịp đón xuân mới Giáp Thìn năm 2024, đồng chí có thông điệp gì gửi tới cán bộ, sĩ quan, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức và người lao động trong Tổng cục CNQP?

Trung tướng, TS. Hồ Quang Tuấn: Năm 2024 là khoảng thời gian có ý nghĩa quan trọng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nghị quyết Đại hội Tổng cục CNQP lần thứ X, tôi mong toàn Tổng cục tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, sáng tạo, ra sức phấn đấu giành nhiều thành tích cao hơn nữa trong công cuộc xây dựng và phát triển CNQP.

Nhân dịp đón xuân mới Giáp Thìn 2024, qua Tạp chí CNQP và Kinh tế, thay mặt Đảng ủy, chỉ huy Tổng cục CNQP, tôi xin gửi tới toàn thể cán bộ, sĩ quan, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức và người lao động trong Tổng cục CNQP lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Chúc các đồng chí cùng gia đình luôn mạnh khỏe, hạnh phúc, thành công và không ngừng tiến bộ.

Nhà báo Lê Thiết Hùng: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

  LÊ THIẾT HÙNG (Thực hiện)