(CNQP&KT) - Hướng tới thị trường xuất khẩu là mục tiêu chung của các doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng diễn ra sâu rộng. Những năm qua, nhiều nhà máy thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (CNQP) đã tăng cường đầu tư máy móc, thiết bị sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm để cung cấp cho đối tác nước ngoài, bước đầu đã tạo được uy tín và thành công.

Hiện nay, các doanh nghiệp thuộc Tổng cục CNQP đã phát huy tốt thế mạnh ở các lĩnh vực hóa nổ, cơ khí, đóng tàu, dệt may, điện tử, quang học... Nhiều doanh nghiệp đã và đang tạo dựng được thương hiệu thông qua sản xuất sản phẩm xuất khẩu.

Đi đầu trong sản xuất các sản phẩm xuất khẩu ở Tổng cục CNQP phải kể đến Nhà máy Z176 với gần 20 năm duy trì và không ngừng phát triển theo hướng này. Với đặc thù sản phẩm từ ngành dệt may, hằng năm, sản lượng sản xuất các sản phẩm túi siêu thị, hộp đựng đồ, màn rèm... của Nhà máy cung cấp cho khách hàng truyền thống là Tập đoàn IKEA (tập đoàn bán lẻ đồ gia dụng lớn của Thụy Điển) lên đến hàng chục triệu sản phẩm. Ngoài ra, Nhà máy còn sản xuất các loại lều bạt dã ngoại cho Tập đoàn Decathlon của Cộng hòa Pháp, túi vải PP không dệt cho hãng Polyconcept của Mỹ... Sản phẩm do Nhà máy Z176 sản xuất được tiêu thụ ở các thị trường lớn và khó tính, như: EU, Mỹ, Nhật Bản, Ô-xtrây-li-a... Những năm qua, kể cả trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu, nhiều doanh nghiệp cùng ngành bị phá sản hoặc phải ngừng hoạt động, thì Nhà máy Z176 vẫn tăng trưởng trung bình 15%/năm và giữ vững nhịp độ phát triển. Doanh thu của Nhà máy những năm gần đây đều vượt mốc trên 1.000 tỷ đồng/năm, trong đó xuất khẩu chiếm trên 90% tổng doanh thu. Nhà máy Z176 được Tập đoàn IKEA đánh giá là nhà cung cấp số 1 (trong tổng số 63 nhà cung cấp) tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Ngoài đối tác truyền thống IKEA, Decathlon, Nhà máy cũng tiếp cận với một số đối tác có nhiều tiềm năng để cung cấp những sản phẩm phù hợp với ngành nghề.

Để có được những sản phẩm đủ khả năng vươn ra thị trường thế giới, Nhà máy Z176 đã cùng lúc thực hiện hai bộ tiêu chuẩn (do Tập đoàn IKEA đề ra) là IWAY (về môi trường, điều kiện làm việc) và QWAY (về quản lý chất lượng sản phẩm). Ban đầu việc thực hiện khá khó khăn, nhưng chỉ sau thời gian ngắn Nhà máy đã thấy được tác dụng thiết thực của những tiêu chuẩn này, bởi tất cả hoạt động quản lý ngày càng hiện đại và chuyên nghiệp hơn.

Vươn lên trở thành nhà cung cấp uy tín với các đối tác lớn nhiều năm liên tục, Nhà máy Z176 thường xuyên phải đáp ứng yêu cầu về số lượng, chất lượng sản phẩm và thời gian giao hàng ngặt nghèo. Đồng thời, luôn phải đảm bảo yêu cầu của đối tác về các tiêu chí, như: giá thành hợp lý nhất, quản lý chất lượng cao nhất, môi trường làm việc tốt nhất. Để đáp ứng được yêu cầu của đối tác, Nhà máy Z176 đã chủ động mở rộng nhà xưởng sản xuất; mua sắm nhiều trang, thiết bị hiện đại; đào tạo tay nghề người lao động; nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới để chào hàng... Sản xuất phát triển, Nhà máy không chỉ đảm bảo việc làm và thu nhập ổn định cho cán bộ, công nhân viên, mà còn tạo việc làm cho đơn vị bạn và nhân dân địa phương. 

Sản xuất khung máy may xuất khẩu ở Nhà máy Z117.

Hội nhập sau Nhà máy Z176 không lâu, Nhà máy Z117 đã và đang phát huy tốt thế mạnh truyền thống sản xuất các sản phẩm cơ khí chính xác phục vụ trong nước và xuất khẩu. Từ những đơn hàng đầu tiên là sản xuất bếp nướng xuất khẩu cho Tập đoàn Landmann của CHLB Đức, Nhà máy đã có 10 năm liên tục sản xuất sản lượng lớn loại sản phẩm này. Ngoài ra, hằng năm, Nhà máy sản xuất số lượng lớn các loại bát inox 120mm, 200mm, 280mm (đựng salat, hoa quả) và giá để rượu cho Tập đoàn IKEA. Trong nhóm hàng xuất khẩu trực tiếp, sản phẩm bát inox hiện đạt sản lượng khoảng 400.000 bát/tháng, chiếm khoảng 20% tổng doanh thu của Nhà máy. Sở hữu công nghệ đúc áp lực, các trang - thiết bị CNC gia công cơ khí chính xác, nhiều năm qua, Nhà máy Z117 còn sản xuất khung máy may cho Tập đoàn Jaguar và cút nước cho Tập đoàn Nagoya của Nhật Bản. Đặc biệt, 5 năm trở lại đây, Nhà máy đang phát huy tốt vai trò nhà cung cấp sản phẩm công nghiệp phụ trợ cho các hãng xe nổi tiếng trên thế giới, như: Toyota, Honda, Yamaha, Piaggio (chiếm khoảng 40% tổng doanh thu hằng năm). Để duy trì được xuất khẩu trong thời gian dài, Nhà máy Z117 có chiến lược khách hàng và sản phẩm rõ ràng. Nhà máy lựa chọn đối tác là những tập đoàn lớn, mạnh về tài chính; sản phẩm làm loạt lớn trên nền công nghệ hiện có, dòng đời sản phẩm dài; việc thanh toán hợp đồng phải thưc hiện bằng USD... Thời gian tới, Nhà máy Z117 xác định phải phát huy tốt thế mạnh, năng lực hiện có, tiếp tục đầu tư nghiên cứu phát triển sản phẩm mới và thị trường mới; đa dạng hóa sản phẩm; tiếp tục đầu tư đổi công nghệ và trang thiết bị phù hợp... để mở rộng sản xuất, bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động.

Trong lĩnh vực đóng tàu, gần đây, khối các nhà máy đóng tàu gặp khó khăn trong việc tìm sản phẩm đóng mới, trong đó việc đóng các loại tàu xuất khẩu sụt giảm đáng kể. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, thời gian qua, ngoài khẳng định năng lực đóng mới các tàu quân sự hiện đại, các nhà máy đóng tàu thuộc Tổng cục CNQP cũng đã khẳng định được năng lực và uy tín trong việc đóng mới các chủng loại tàu kinh tế xuất khẩu, như tàu vận tải có tải trọng từ 2.600 tấn đến 3.500 tấn, tàu tuần tra Spa cho Venezuela tàu cung ứng thuyền viên cho Tập đoàn Damen (Hà Lan), tàu chở dầu và cứu hộ tàu ngầm cho Hải quân Ôx-trây-lia, tàu kéo cảng, du thuyền xuất khẩu, tàu đánh bắt cá ngừ đại dương cho Cộng hòa Pháp... Thành công đóng được những gam tàu xuất khẩu là nhờ các nhà máy đã mạnh dạn đầu tư công nghệ, trang - thiết bị hiện đại, tuyển dụng và đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao... Quá trình hợp tác quốc tế, các doanh nghiệp đóng tàu đã có sự phát triển vượt bậc qua từng sản phẩm. Có thể khẳng định, trong đóng tàu xuất khẩu, Tổng Công ty Sông Thu, Nhà máy Z189  và Nhà máy X51 (thuộc Tổng công ty Ba Son) đã tạo dựng được “thương hiệu” khá rõ nét.

Trong lĩnh vực hóa nổ, Nhà máy Z121 luôn phát huy được truyền thống doanh nghiệp duy nhất trong nước sản xuất pháo hoa với chủng loại, mẫu mã ngày càng đa dạng. Ngoài sản xuất phục vụ các dịp lễ, tết trong nước, các sản phẩm pháo hoa “sạch” (khi nổ không để lại rác thải cho môi trường, không có bụi bẩn) của Nhà máy Z121 chủ yếu phục vụ xuất khẩu. Với sự giúp đỡ của Tập đoàn Lacroix (Cộng hòa Pháp) chuyên về nghiên cứu, sản xuất pháo hoa, pháo hỏa thuật, năm 2016, Nhà máy Z121 đã đưa vào khai thác dây chuyền sản xuất pháo hoa mới hiện đại, mở ra trang mới trong việc sản xuất dòng sản phẩm này. Mặc dù tỷ trọng doanh thu từ pháo hoa không lớn trong tổng doanh thu của Nhà máy (khoảng 8-10%), song sản phẩm này đã và đang góp phần tạo nên “thương hiệu Z121”.

Không nổi bật như các nhà máy trên, một số nhà máy khác trong Tổng cục CNQP cũng đang từng bước hướng đến thị trường xuất khẩu và bắt đầu tạo được dấu ấn với khách hàng. Tiêu biểu như: Nhà máy Z183 sản xuất các sản phẩm đèn bàn, bếp nướng, hộp sắt 5 lít xuất khẩu. Nhà máy Z127 sản phẩm bi nghiền, tấm lót phục vụ sản xuất xi măng xuất khẩu sang thị trường Lào; các loại khớp nối chống động đất phục vụ xây dựng nhà xuất khẩu sang Nhật Bản; quả búa nghiền phục vụ ngành khai khoáng xuất khẩu sang Đức; ống lồng micromantic phục vụ ngành công nghiệp sản xuất bia xuất khẩu sang Đan Mạch...

Khai mở, duy trì và phát triển được thị trường xuất khẩu là yếu tố rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp thuộc Tổng cục CNQP. Thành công trong sản xuất hàng xuất khẩu của một số doanh nghiệp cần tiếp tục được phát huy, đồng thời là động lực để các doanh nghiệp khác noi theo. Để vươn xa, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tích cực nghiên cứu thị trường, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đầu tư nghiên cứu sản phẩm mới, đổi mới công nghệ và trang - thiết bị, thay đổi phương thức quản lý, không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm và cải tiến mẫu mã, tạo sức cạnh tranh về giá thành... Có từng bước hội nhập được với thị trường quốc tế, doanh nghiệp CNQP mới tạo sức bật, phát triển bền vững, gia tăng việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động...

Bài và ảnh: TRẦN HOÀNG