Người đặt nền móng và thúc đẩy phát triển ngành Quân giới - Công nghiệp quốc phòng Việt Nam

CNQP&KT - Cuộc đời và sự nghiệp của Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa gắn liền với nhiều mốc son lịch sử dân tộc. Ông là một nhà khoa học quân sự lỗi lạc, tài năng, một đại trí thức đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

CNQP&KT - Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa có những đóng góp quan trọng đối với ngành Quân giới Việt Nam. Ông và các cộng sự đã nghiên cứu, chế tạo ra nhiều loại vũ khí, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội ta trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

CNQP&KT - Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa là một nhà khoa học quân sự có nhiều công lao với đất nước. Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tên tuổi của ông đã trở thành huyền thoại với danh xưng nổi tiếng "Ông vua vũ khí".

CNQP&KT - Không nhiều người biết rằng ngay từ ngày còn du học ở Pháp, chàng sinh viên Phạm Quang Lễ (tức Trần Đại Nghĩa) đã nghiên cứu về Bazooka. Với niềm đam mê kỳ lạ đối với loại vũ khí này, Phạm Quang Lễ đã tập trung tìm hiểu, nghiên cứu sâu về Bazooka để chờ thời cơ trở về phục vụ Tổ quốc.

CNQP&KT - Ngay từ nhỏ, Phạm Quang Lễ (sau này là Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa) đã nổi bật về trí tuệ, giàu nghị lực và đạt kết quả xuất sắc trên con đường học vấn. Hành trình kiếm tìm, thu nạp, tích lũy tri thức tại 2 quốc gia phát triển ở châu Âu là Pháp và Đức đã giúp ông có kiến thức, kinh nghiệm chế tạo vũ khí, phục vụ công cuộc kháng chiến, giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc.

CNQP&KT - Trong hành trình học tập, tiếp nhận, tích lũy tri thức khoa học - công nghệ ở nước ngoài, Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa đã khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, áp dụng thành công tri thức và phương pháp tổ chức nghiên cứu, chế tạo vũ khí hiện đại vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Trần Đại Nghĩa thực sự hội tụ những phẩm chất của một nhà sáng chế vũ khí xuất chúng. Tấm gương của ông đã để lại cho hậu thế những bài học vô giá.

CNQP&KT - Khu lưu niệm Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa được xây dựng tại ấp Mỹ Phú 1, xã Tường Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. Đây là công trình lịch sử, văn hóa có ý nghĩa nhân văn sâu sắc và là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.

CNQP&KT - Thấm nhuần đạo lý “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, những năm qua, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng đã tổ chức nhiều hoạt động tri ân các Anh hùng liệt sĩ, các đồng chí thương, bệnh binh và người có công với đất nước trên mọi miền Tổ quốc, trong đó có tỉnh Vĩnh Long - vùng đất “địa linh nhân kiệt”, quê hương của Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa - người đã có đóng góp quan trọng cho ngành Quân giới - Công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

CNQP&KT - Trong một lần đến nhà riêng của Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa (nằm trên phố Hàng Chuối, Hà Nội) để lấy tư liệu viết bài về Quân giới Việt Nam thời chống Pháp, tôi được đại diện gia đình cho phép tiếp cận một tập tài liệu quý, trong đó có những trang hồi ức của Giáo sư, được đánh máy chữ trên nền giấy Poluya mỏng đã ngả màu thời gian.

CNQP&KT - Sinh thời, Đại tướng Võ Nguyên Giáp gọi Giáo sư Trần Đại Nghĩa là "Ông Phật làm súng", còn giới khoa học quân sự, nhân dân Việt Nam và bạn bè mệnh danh ông là "Ông vua vũ khí". Nghiên cứu về thân thế, sự nghiệp của Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa, đặc biệt là tư duy khoa học của ông về vai trò của vũ khí có ý nghĩa quan trọng đối với xây dựng Quân đội hiện nay.

CNQP&KT - Ngày 12/6/1952, trên báo Nhân Dân, dưới bút danh C.B, Bác Hồ đã viết bài "Dân tộc anh hùng và anh hùng của dân tộc", trong đó nói về kỹ sư Trần Đại Nghĩa là một trí thức lớn, được Bác giao nhiệm vụ và có những đóng góp to lớn cho đất nước, đặc biệt trong lĩnh vực chế tạo vũ khí. Bài viết của Bác về kỹ sư Trần Đại Nghĩa cách đây đã hơn 60 năm nhưng vẫn chứa đựng ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, nhất là trong việc phát hiện, thu hút, trọng dụng nhân tài.

CNQP&KT - Trong suốt chặng đường hoạt động cách mạng, trên các cương vị công tác khác nhau, từ một vị tướng phụ trách ngành Quân giới cho đến Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Kỹ thuật Nhà nước, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam… ba tôi luôn nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; được Đảng, Nhà nước ghi nhận và tôn vinh.

CNQP&KT - Trong hồi ký "Chiến đấu trong vòng vây", Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết: "Chính anh Trần Đại Nghĩa là người đầu tiên đã đem lại cho đội ngũ cán bộ khoa học của ta lúc bấy giờ những kiến thức cơ bản về lý luận và công nghệ chế tạo vũ khí". Trên thực tế, các bài giảng của kỹ sư Trần Đại Nghĩa cùng những tài liệu do ông đem về từ Pháp chính là "kiến thức nền" về chế tạo vũ khí hiện đại tại Việt Nam.